Abstract:

Bu araştırmada doğunun kadim mistisizm ve ezoterizmine yoğunlaşan sıra dışı bir sanatçı arayışına girilmiştir. Aykırı kişiliğini resimlerine de yansıtan batılı sanatçı Nicholas Kalmakoff’un eserlerinde, doğunun farklı coğrafyalarına ait kültürlerin, inançların ve resim sanatı üslubunun yansımaları incelenmeye çalışılmıştır Doğu kültürünü ve yaşamını görünen yönleriyle anlatan ya da hiç gitmediği halde doğuyu belli kalıplar içinde, kendi hayal gücüne göre tasvir eden batılı sanatçılar geçmişten günümüze sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Ancak Batı’nın tasavvurundaki Doğu masallarının, varsayılan, hayal edilen ya da uydurulan hallerine değil de, gerçekte inandığı mitlerine, fantastik imgelerine, kültlerine bu kadar tutkuyla bağlanması Kalmakoff ‘u eşine az rastlanır bir Batılı sanatçı yapmaktadır. Hakkında çok fazla literatür bilgisi bulunmayan, eserleri ancak ölümünden sonra değer kazanmış olan ve Doğu’nun gizemlerini araştıran bir ressam olarak Nicolas Kalmakoff’un resimlerinde doğuya ait fantastik imgeler açıkça görülmektedir. Sanatçı çoğu eserinde doğu minyatürlerine yakın bir üslupta resimler yapmış ve bu resimlerde doğu kültlerinde olan simgeleri, tanrıları ve şeytanlarını resmetmiştir. Hatta sanatçı bazı resimlerine sadece Doğu’ya özgü terimlerden isimler koymuştur. Doğu’dan oldukça etkilenen sanatçının imzası bile geleneksel Türk çalgısı olan ağız kopuzuna benzemektedir. Bu yüzden sanatçının Doğu’ya olan bakışıyla ilgilenilmiş, literatüre katkısı olacağı düşünülerek, eserleri ve doğu coğrafyasından etkilenmeleri incelenmiştir. Araştırmada incelenen kısım sanatçının minyatüre benzer bir üslupla Antik Mısır, Mezopotamya ve Asya kültlerini yansıttığı eserleri olmuştur. Eserleri içinde Doğunun birçok gizemi yer almaktadır. Öyle ki Kalmakoff’un figürlerindeki, gerek çizgisel gerekse anatomik hareketlerde, bugün kimliği gizemini hâlâ koruyan, resimlerinde Orta Asya İslam öncesi ve sonrası Türk geleneklerini yansıtan Mehmet Siyah Kalem’den bile izler bulmak mümkündür. İnceleme ve yorumlar, ressamın 1910 ve 1930 yılları arasında yaptığı dokuz adet resmi ile sınırlandırılmıştır. Araştırmada, Kalmakoff’un eserlerinde kadim Mısır, Mezopotamya, Çin mitolojisi, inanç ve sanat etkilenmelerinin kendini gösterdiği görülmüştür.

Keywords: