Atıf Sayısı
1
Görüntüleme
18
İndirme
10
Yeniçağ Felsefesi içerisinde yer alan en tartışmalı filozoflardan birisi de şüphesiz Spinoza’dır. Her ne kadar etkisi ölümünden uzun yıllar sonra belirmiş olsa da ortaya koyduğu düşüncelere bakılarak panteist, panenteist hatta ateist olduğu bile söylenmiştir. Günümüzde de aynı tartışmaların devam ettiğini söylemek mümkündür. Bunlarla birlikte Spinoza’nın dikkat çeken düşüncelerinden bir tanesi de determinizme dair olandır. Spinoza, özellikle Etika’sının Tanrı konusuna ayırdığı birinci bölümünde determinizm anlayışının ilkelerini ve ayrıntılarını ortaya koymaktadır. Determinizm anlayışı, doğanın nedensel yasalara tabi olduğu ve evrende hiçbir şeyin nedensiz olmadığı düşüncesine dayanmaktadır. Bu düşüncenin, temeli Antik Yunan’a kadar gitse de Rönesans dönemiyle birlikte bilimlerin gelişmesiyle daha belirgin ve etkin hale geldiği söylenebilir. Özellikle matematik, geometri, astronomi ve fizik üzerine yapılan çalışmalarda evrende determinist bir anlayışın var olduğu ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede Galileo, Descartes ve Newton’ın çalışmalarının determinist anlayışı güçlendirdiği ifade edilmelidir. Descartes’tan etkilendiği bilinen Spinoza, matematik-geometrik düzenden yola çıkarak evreni de aynı düzen ve zorunluluk içerisinde görmüş ve felsefesini bu temel üzerine kurmuştur. Tanrı’dan (töz) başlamak üzere attiributum (sıfatlar) ve moduslar (tavırlar) üzerinden evreni zorunluluk ve nedensellik zinciri içerisinde determinist bir anlayışla açıklamaya çalışmıştır.
One of the most controversial philosophers in the New Age philosophy is undoubtedly Spinoza. Although his influence appeared many years after his death, it has been said to be panteist, panenteist, and even atheist. It is possible to say that the same discussions are ongoing. At the same time, one of Spinoza’s interesting thoughts is determinism. Spinoza reveals the principles and details of determinism in the first part, in which Ethics is dedicated to the subject of God. The concept of determinism is based on the idea that nature is subject to causal laws and that nothing in the universe is without reason. It can be said that the foundation of this thought goes to ancient Greece, but it has become more evident and effective with the evolution of science along with the Renaissance period. Specifically in studies on mathematics, geometry, astronomy and physics, it has been sought to reveal that there is a determinist understanding in the universe. In this context, it should be stated that the works of Galileo, Descartes and Newton strengthen the understanding of the determinist. Spinoza, known to be influenced by Descartes, saw the universe in the same order and necessity, starting from the mathematical-geometric order, and founded its philosophy on this basis. He tried to explain the universe through the attributes (faths) and modes (musts) to begin with God (the word) with a determinist understanding within the chain of necessity and causality.
Alan : İlahiyat
Dergi Türü : Ulusal
Makale Detay 
Atıf Yapanlar
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
