Abstract:

Türkçe, yapı bakımından Eklemeli diller grubunun sondan eklemeliler arasında yer alır. Türkçede ekler hem yeni sözcük türetmede hem de sözcüklerin söz diziminde kullanımında görev aldıkları için oldukça önemlidir. Bu kullanımlarına göre de yapım ve işletme ekleri olarak iki temel sınıfa ayrılır. Bu yapım ve işletme eklerinin bir kısmı asıl bir kısmı ise yeni ekler olarak değerlendirilirler. Asıl ekler Türkçenin takip edilemeyen döneminde ortaya çıkmış olan eklerdir. Yeni ekler ise takip edilen süreçte ortaya çıkmışlardır. Yani yeni eklerin aşağı yukarı hangi yüzyılda ortaya çıktığını tespit etmek mümkündür. Bu yeni eklerin bir kısmı kök sözcüklerin (asıl biçim birimlerin) eklere dönüşmesi ile; bir kısmı da iki ya da daha fazla ekin (bağlı biçimbirimin) kalıplaşması ile ortaya çıkmışlardır. Asıl biçim birimlerin bağlı biçim birimlere dönüşmeleri sırasında asıl biçim birimin genelde kaybolduğu görülür. Az sayıda olsa da asıl biçim birim ve ondan türemiş olan bağlı biçim birimin bir arada yaşadıkları da görülmektedir. Bu çalışmada Türkiye Türkçesinde asıl biçim birim (kök) iken bağlı biçim birim (ek) şekilleri de ortaya çıkmış ve asıl ve bağlı biçimbirimleri bir arada görülen ve “ikili biçim birimler” olarak adlandırdığımız biçimbirimler incelenmiştir.

Keywords: