Abstract:

Bu çalışmanın amacı, Appleton ve ark. (2016) tarafından geliştirilen “Antrenör Kaynaklı Destekleyici ve Kısıtlayıcı Güdüsel İklim Ölçeği”nin adolesan sporcularda geçerliliğini ve güvenirliğini test etmektir. Çalışmaya takım sporlarıyla uğraşan 101 kız (Xyaş=14.36 ±1.97) ve 133 erkek (Xyaş=14.29 ±2.09) toplam 234 (Xyaş=14.32 ±2.04) sporcu katılmıştır. Sporculara “Kişisel Bilgi Formu”, “Antrenör Kaynaklı Destekleyici ve Kısıtlayıcı Güdüsel İklim Ölçeği” ve bu ölçeğin yakınsak ve ıraksak geçerliğini sınamak amacıyla “Antrenör Kaynaklı Özerklik Desteği Ölçeği” ve “Spor İçin Liderlik Ölçeği” uygulanmıştır. Antrenör Kaynaklı Destekleyici ve Kısıtlayıcı Güdüsel İklim Ölçeği, 17 destekleyici ve 17 kısıtlayıcı iklim olmak üzere toplam 34 maddeden oluşan 5’li likert tipi ölçektir. Destekleyici iklim; görev iklimi, özerklik desteği ve sosyal destek, kısıtlayıcı iklim ise ego iklimi ve kontrol alt boyutlarından oluşmaktadır. Ölçeğin yapı geçerliği için Birinci ve İkinci Düzey Doğrulayıcı Faktör Analizi, yakınsak ve ıraksak geçerlik için Pearson Korelasyon Analizi ve güvenirliğini sınamak için ise Cronbach Alfa iç tutarlık katsayısı kullanılmıştır. İkinci Düzey Doğrulayıcı Faktör Analizi sonuçlarına göre ölçekte yer alan maddelerin faktör yükleri .30 ile .85 aralığında değişmektedir. Elde edilen analiz sonuçlarına göre, madde 29 ilgili alt boyuta yük vermemiştir. Madde 29 modelden çıkarıldığında, modelin iyi uyum indeks değerlerine sahip olduğu görülmüştür (x2/df=2.62, RMSEA=0.08, NFI=0.92, NNFI=0.95, CFI=0.95, SRMR=0.08). Bunun yanı sıra, antrenör kaynaklı destekleyici ve kısıtlayıcı güdüsel iklim ölçeği alt boyutları ile antrenör kaynaklı özerklik desteği ve spor için liderlik ölçeği alt boyutları arasında anlamlı ilişki bulunarak ölçeğin yakınsak ve ıraksak geçerliğinin sağlandığı tespit edilmiştir. Ölçeğin alt boyutları ait Cronbach Alfa iç tutarlık katsayıları .74 (sosyal destek) ve .89 (görev yönelim) arasında değişmektedir. Elde edilen bulgular, “Antrenör Kaynaklı Destekleyici ve Kısıtlayıcı Güdüsel İklim Ölçeği”’nin spor ortamında antrenör kaynaklı güdüsel iklimin değerlendirilmesi için geçerlik ve güvenirlik koşullarını sağladığı ortaya koymaktadır.

Keywords: