Özet:

Hanefî mezhebinin temeli, Ebû Hanife ve önde gelen talebeleri; İmam Ebû Yusuf, Muhammed, Züfer ve Hasan b. Ziyâd’ın görüşlerinden oluşmuşken füru-i fıkıh meselelerinde talebeleri ile Ebû Hanife arasındaki fikir ayrılığının oranı neredeyse üçte bire kadar ulaşmıştır. Hicri II. asırda başlayarak IV. asrın ortalarına doğru büyük oranda sona eren mezheplerin teşekkülü ve mutlak ictihad faaliyetlerinin tamamlanmasının ardından, fıkhî meselelerin çoğalması, mezhep imamlarından ve ashabından nakledilen görüşlerin çokluğu ve zaman zaman birbirleriyle çelişmesi, fıkhî hükümlerin istinbatında tahric ve tercih gibi faaliyetlerin hızlanmasına imkân vermiştir. Bu sebeple müteahhir dönemde mezhep uleması eserlerinde, mezhep içi itimad edilen görüşleri ifade eden kuralları, ifta usulü çerçevesinde oluşturmaya çalışmışlardır. İlerleyen dönemlerde bu çalışmalar daha da geliştirilerek fakihler, hiyerarşik bir sıralamaya tabi tutulmuş ve bu büyük bir kitle tarafından da benimsenmiştir. Bu çalışmada, klasik “fukaha tasnifi” olarak bilinen tasnif içinde “tercih ehli” kavramı, Hanefîler özelinde kısa bir şekilde incelendikten sonra Şürünbülâli’nin Nûrü’l-İzâh’taki bazı tercihlerine değinilecektir. 

Anahtar Kelimeler: