Views
44
Downloands
13
Fıkhi mezheplerin oluşumlarını takiben İslam devletleri yargısal alanda hukuki öngörüle-bilirlik ve istikrar açısından bu mezhepleri tercih etmeye başladılar. Memlükler dönemine kadar devletler, yargısal alanda tercihlerini genelde tek mezhepten yana kullanırlarken Memlükler, dört Sünnî mezhebe de aynı hukuki statüyü vererek dört mezhepli yargısal sistemi başlattılar. Bu uygulamanın amacına dair pek çok fikir ileri sürülmüş olup, biz makalemizde bunlardan “hukuki genişliği sağlama ve hukuki ihtiyaçları giderme” argü-manını öne çıkararak uygulamayı bu yönde okumaya çalıştık. Zira o döneme dair ulaştığı-mız bazı tarihi ve ilmi kayıtlar, uygulamayı açıklamada bu gerekçenin de bize makul ve doğru bir açıklama verebileceğini göstermektedir. Aşağıda geleceği üzere uygulamaya dair diğer açıklamaların haklılık paylarını teslim etmekle birlikte, biz makalemizde bu gerekçe-ler içerisinde pek üzerinde durulmayan “hukuki genişlik” gerekçesini desteklemeye çalışa-cağız. Nitekim döneme dair tabakat, fürû fıkıh, fetâvâ ve usûl-i fıkıh kaynaklarından ulaş-tığımız bazı sonuçlar, Memlüklerce başlatılan çok mezhepli yargısal sistemin, hem devlete hem de halka hukuki alanda bir genişlik ve kolaylık sağladığını bize göstermektedir. Şöyle ki, devlet yetkilileri hukuki alanda dört mezhebin her birinden ihtiyaç duydukları görüş ve çözümleri tercih edebilirlerken, halk da makalemizde tefvîż ismini verdiğimiz uygulamayla, mezhep kadıları aracılığıyla farklı mezhep kadılarına başvurabilmekte ve böylece mezhep-sel genişlikten faydalanabilmekteydi. Makalemizde hukuki genişlik düşüncesine teorik zemin oluşturması açısından o dönemde yükselişe geçen mezheplerarası intiḳâl düşüncesi üzerinde de durulmuş ve bu dönemde bu düşüncenin söz konusu uygulamalara teorik zemin sağladığı savunulmuştur. Son olarak makalede Memlükler döneminde uygulanan dört mezhepli sistemin bu yönde anlaşılmasının günümüz açısından değerine temas edil-mekte ve bunun günümüz fıkıh düşüncesine yeni katkılar ve açılımlar sağlayacağı ifade edilmektedir.
Following the formation of fiqh madhabs, Islamic States began to prefer these schools of law in the judicial field in terms of legal predictability and stability. Until the Mamluk period, states generally preferred a single madhab in the judicial field, while the Mamluks gave the same legal status to all four Sunni madhhabs and initiated a quadruple judicial system. Although many ideas have been put forward regarding the purpose of the application, we think the argument “providing legal flexibility and diversity” provides us with the most reasonable and strongest explanation among them. The conclusions we have obtained from the sources of ṭabaqāt, fiqh, fatāwā and uṣūl al-fiqh about the period, support this argument. This diverse judicial system initiated by the Mamluks, provided a broadness and convenience in the legal field for both the state and the people. That is to say, while state officials could choose the views and solutions they needed from each of the four madhhabs in the legal field, the public could apply to different madhhab judges through their own madhhab judges in terms of legal solutions, thus benefiting from the madhhabs width. In our article, in terms of forming a theoretical basis for the idea of legal width, the idea of intiqāl, which was on the rise at that time, was also emphasized and it was argued that this thought provided a theoretical basis for these practices in this period. Finally, in the article, the value of the understanding of the four-madhhab system applied during the Mamluk period in this direction is discussed in terms of today and it is stated that this will provide new contributions and expansions to today’s fiqh thought.
Journal Type : Ulusal
Article Detail 
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley
