Abstract:

Amaç: Kanıta dayalı uygulama (KDU), konuyla ilgili mevcutgüncel araştırmalarla birlikte kaliteli kararlar almak ve kişisel klinik uzmanlığa dayalı hemşirelik bakımı sağlamak için bir yaklaşımdır. KDU, mortalite ve morbidite oranlarını önemli ölçüde etkileyebilir ve coğrafi farklılıkların azaltılmasında önemli bir rol oynayabilir. On-on beş yıl önce ülkemizde, sağlık hizmetlerinin kalitesini artırmak amacıyla “Sağlıkta Dönüşüm Programı" başlatılmıştır. Türkiye'deki Sağlıkta Dönüşüm Programı ile organizasyon yapısı ve sağlık bakım sisteminde köklü değişiklikler yapılmıştır. Bu değişim hemşirelerin araştırma kullanımındaki algıladıkları engelleri etkilemiş olabilir. Bu çalışmada, sağlık bakım sistemindeki değişiklikler sonrasında hemşirelerin araştırma kullanımının önündeki engellerin araştırılması amaçlanmıştır. Materyal ve Metot: Bu araştırma tanımlayıcı tipte bir çalışmadır. Bu çalışma Şubat-Mayıs 2018 tarihleri arasında bir hastanede yapılmıştır. Çalışmaya katılmaya gönüllü olan ve formu eksiksiz tüm katılımcıların verileri değerlendirilmiştir. Örneklem seçiminde basit rastgele örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen anket formu ve Araştırma Kullanım Bariyer Ölçeği Türkçe versiyonu ile toplanmıştır. Funk tarafından geliştirilen ölçek toplam 29 madde ve 4 alt gruptan oluşmaktadır. Ölçeğin alt grupları hemşirenin bireysel özellikleri, organizasyonun özellikleri (kurumsal sınırlamalar, engeller) inovasyonun özellikleri (araştırmanın kalitesi) ve iletişim özellikleri (araştırmanın sunumu, erişilebilirliği) 'dir. Ölçekten alınan puan artıkça algılanan engel artmaktadır. Bulgular: Bu çalışma 350 hemşire ile yapılmıştır. Katılımcıların çoğu lisans mezunudur. Ortalama olarak, hemşirelik mesleğinde 8,6 yıldır (1-30 yıl) çalışmaktadırlar. Hemşirelerin %75,15'inin araştırma hakkında bilgisi yoktu ve %73,42'si pratikte yapılacak değişikliklerin yararlarının sınırlı olduğuna inanıyordu. Organizasyon alt grubundayüksek skorlu engel “hekimlerin klinikte iş birliği yapmaması (%76,85) idi. İnovasyon alt grubunda ise belirlenenyüksek engelin “hemşirelerin araştırma sonuçlarına inanıp inanmama konusunda yaşadıkları belirsizlik (%72,57) olduğu saptandı. İletişim alt boyutundaki bildirilenbüyük engel “araştırmaların tek merkezde toplanmamış (%66,85) olmasıydı. Sonuç: Hemşirelerin klinikte araştırma sonuçlarını kullanmada ciddi engelleri vardır. Bu engeller, hemşirelerin bireysel özelliklerinden örgütsel faktörlere kadar uzanmaktadır. Bu nedenle, yalnızca hemşirelere odaklanmak, sorunu çözmede doğru yaklaşım değildir. Tek çözüm, erken çocukluk döneminden itibaren tüm bireyler için laik, rasyonel ve bilimsel eğitim sağlamaktır. Ancak bu şekilde hem bireysel hem de yönetimden kaynaklanan örgütsel engellerin üstesinden gelinebilir.

Keywords: