Özet:

Özet Amaç: İzmir’de ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşlarına başvuran gebelerin aile hekimi (AH) tarafından tespit ve izlem sıklıklarını ve bunları etkileyen etmenleri değerlendirmek. Yöntem: Tanımlayıcı olan bu araştırma için, Aralık 2008 - Şubat 2009 tarihleri arasında İzmir’de bir ikinci, bir üçüncü basamak hastaneye izlem ya da doğum için başvuran 580 kadınla görüşülmüştür. Sosyodemografik özellikler, gebelikteki ilk izlem zamanları, AH’ne kayıt ve izlem durumu, 27 sorudan oluşan bir anketle sorgulanmıştır. Analizlerde ki-kare, McNemar ve t-testi kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan 580 gebenin 397’siyle (%64) ikinci basamak, 183’üyle (%32) üçüncü basamak hastanede görüşüldü. Kadınların  %55’i ilkokul ve altı eğitim düzeyine sahipti, %28’ini yeşil kartı olanlar veya sağlık güvencesi olmayanlar oluşturmaktaydı.  Kadınların 307’si (%53) ilk çocuğuna hamileydi ve yaş ortalamaları 27.1±5.5 idi. Gebelerin %26’sı gebelik testini aile sağlığı merkezinde yaptırmıştı ve ilk kontrolleri içinsık başvurdukları yerler sırasıyla devlet hastanesi (%33) ve aile hekimidir (%27).  Gebelerin %14’ünün AH’lerini bilmediği, %10’unun AH’de gebe kaydının bulunmadığı ve %15’inin AH tarafından izlenmediği saptanmıştır. Gebeler ortalama 11.3±6.3 kez izlenmişlerdir, bunun 4.3±3.3’ü aile sağlığı biriminde gerçekleşmiştir. AH tarafından izlenen gebelerin %95’i AH’ne kendisi başvurmuştu. Gebelerin ancak %69’u zamanında tespit edilmişti, %49’unu sadece ebeler izlemekteydi ve sadece %3’üne ev ziyareti yapılmış, %77’si telefonla kuruma çağrılmıştır. Son iki yılda İzmir’e göçle gelen, okuryazar olmayan, yükseköğrenim mezunu olan, çalışan, emekli sandığı mensubu olan, yüksek gelir düzeyine sahip olan gebelerin aile hekimleri tarafından izlenme oranları daha düşüktür.  Sonuç: Gebelerin %10’unun kayıtlı olmaması ve %15’inin izlenmemesi düşündürücüdür. Gebe izlemlerine aile hekimlerinin katılımı arttırılmalıdır. Birinci basamağın daha etkin rol almasını sağlayacak müdahalelere ihtiyaç bulunmaktadır. Anahtar Sözcükler: Gebe izlemi, gebe tespiti, doğum öncesi bakım, aile hekimliği, birinci basamak sağlık hizmeti Abstract Aim: To evaluate the registration and follow-up rates of pregnant women by family physicians (FP) and factors influencing these rates. Method: For this descriptive survey, pregnant women applying to one secondary and one tertiary care hospital in Izmir for antenatal care or delivery between December 2008-February 2009 were interviewed. Socio-demographic characteristics, the timing of their first antenatal visit, their registration with and follow-up status of their FP were surveyed with aquestionnaire including 27 questions. Chi-square, Mc Nemar’s and t-tests were used for analyses. Results: Among the 580 participants, 397 (64%) were interviewed in secondary and 183 (32%) in tertiary care hospitals. Among the women, 55% had primary school or a lower educational level, 28% were green card holders or did not have any social security. Among participants, 307 (53%) were going to have their first child and their mean age was 27.1±5.5. 26% had their pregnancy test in a family practice centre. Women mostly made their first antenatal visit to state hospitals (33%) or their FPs (27%). 14% of the women did not know their FP, 10% were not registered with their FP and 15% did not receive antenatal care from their FP. The pregnant women had a mean of 11.3±6.3 antenatal visits, 4.3±3.3 of them with their FPs. 95% of the women who were followed-up by their FP had applied to their FP themselves. Only 69% were recorded on time. 49% were being followed-up only by their midwife. Only 3% were visited at home by their midwives and 77% were called by the phone and invited to the FP’s centre. Women who have migrated to Izmir in the past two years, illiterate women, women with university-degrees, working women, women having the social security of state employees, and with a high income had lower rates of follow-up by FPs. Conclusion: The 10% lack of registration and 15% lack of follow-up among pregnant women is challenging. The participation of FPs in antenatal care should be increased. Interventions are required to ensure a more effective role of primary care in prenatal care. Key Words: Antenatal care, pregnancy follow-up, family medicine, primary health service

Anahtar Kelimeler: