Özet:

Milliyet Gazetesi’nin yayın hayatına başladığı yıllar, Türkiye’nin, içte çok partili sisteme geçtiği, dışta ise Soğuk Savaş’ın taraflarından biri olarak Batı Bloku’na katıldığı döneme denk gelmiştir. Hem çok partili sisteme geçen Türkiye’deki ekonomik/siyasi/toplumsal gelişmeler, hem Soğuk Savaş düzenindeki küresel ilişkiler ve bütün bunların Türk basın sektörü ile Milliyet Gazetesi üzerindeki yansımaları, bu çalışmada disiplinler-arası bir kaynak taraması yapılmasını da zorunlu kılmıştır. Çalışmada, Soğuk Savaş düzeni eleştirel yaklaşımların öne sürdüğü “hegemonya” kavramı bağlamında irdelenmiş ve Amerika Birleşik Devletleri'nin İkinci Dünya Savaşı sonrasında hegemonyasını inşa ederek küresel alana yaydığı görüşü benimsenmiştir. Amerikan hegemonyasının ekonomik/ideolojik/kültürel boyutlarının Türkiye’ye yansıması ise, Türkiye’deki devletin niteliğine ve sınıf yapısına ilişkin olarak yapılan tartışmaları dikkate almayı gerektirmiştir. Sermaye birikiminin gerçekleşmesi sayesinde ekonomik bakımdan egemen olan sınıfların devlet mekanizmasını kontrol etme mücadelesinin sonuç verdiği çok partili dönem, Türk basınında kitlesel gazeteciliğin gelişmeye başladığı yılları da temsil etmiştir. Bu dönemde, bir yandan “komünizm tehdidi” söylemine dayanarak ideolojik hegemonyanın inşa edilmesi ve toplumsal rızanın kazanılması gibi görevler üstlenen basın, diğer yandan da tecimsel kaygılarla işlemeye ve geniş okuyucu kitlelerini ortak duyu zemininde birleştirerek kitleselleşmeye yönelmiştir. Milliyet de dönemin önemli kitlesel gazetelerinden biri olarak basın sahnesindeki yerini almış ve Abdi İpekçi döneminde dikkate değer atılımlar gerçekleştirmiştir. Bu çalışmada Abdi İpekçi dönemindeki Milliyet Gazetesi, Soğuk Savaş düzeni ve Türkiye’de kitlesel gazeteciliğin gelişimi bağlamlarında incelenmiştir

Anahtar Kelimeler: