Özet:

Divan şairleri yaşamış oldukları veya gezip gördükleri şehirler hakkında değişik vesilelerle birçok şiir yazmışlarıdır. Yazmış oldukları bu şiirlerde bahsettikleri şehirlerin sahip olduğu tarihî, coğrafî, mimârî vb. özellikleri hakkında bilgi vermişlerdir. Bu bağlamda klasik Türk edebiyatında Osmanlı coğrafyasındaki birçok şehir, sahip oldukları özelliklerle şiirlere konu olsa da adından en fazla bahsedilen ve hakkında en fazla şiir yazılan şehir, İstanbul’dur. Hem Osmanlı’nın başkenti ve en önemli kültür merkezi olması hem de sahip olduğu tabii güzellikleriyle İstanbul, bir şehrin güzelleri ve güzelliklerinin anlatıldığı birçok şehrengize konu olmuştur. İstanbul, divan şairlerince sadece şehrengizlere konu yapılmamış aynı zamanda sahil-nâme adı verilen ve Boğaziçi sahillerinde bulunan yerleşim yerlerinin anlatıldığı şiirler vesilesiyle de ele alınmıştır. Klasik Türk edebiyatında özellikle 18. yüzyılda rağbet gören sahil-nâmeler, sadece İstanbul hakkında yazılmış şiirler olması bakımından şehrengizlerden farklılık gösterir. Ancak şehrengizlere göre bu türde yazılmış olan eser sayısı son derece azdır. Kaynaklarda sadece Fennî, İzzet Efendi ve Derviş Hilmî Dede’nin sahil-nâmesinin olduğu kayıtlıdır. Bu çalışmada şimdiye kadar metni tespit edilemediği için üzerinde hiçbir çalışma yapılmayan Derviş Hilmî Dede’nin sahil-nâmesinin şekil ve muhteva özellikleri üzerinde durulmuş ve eserin Latin alfabesine çevirisi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: