Özet:

Türkmencenin tarihi bir diaspora değişkesi olan Truhmence, Hive hanlarının akınları nedeniyle ata yurtları Mangışlak’tan ayrılarak 17.yy.dan itibaren Kuzey Kafkasya’ya yerleşen Türkmenler tarafından konuşulmaktadır. Yaklaşık 350 yıldır asıl Türkmen alanından uzakta ve farklı hakların bir arada yaşadığı etnokültürel bir çevrede yaşamaları, Kuzey Kafkasya Türkmenlerinin dilleri ve kültürleri üzerinde belirli sonuçlar doğurmuştur. Atalarının Mangışlak’tan Kafkasya’ya göçlerinin ardından, yeni yerleşim bölgelerinde Nogay ve Tatarlarla yoğun ilişkiler yaşayan Stavropol Türkmenlerinin konuştukları Oğuzca, Kıpçakça pek çok unsuru uyarlamış ve aynı aileden gelen dillerin dil içi etkileşimi sonucu, ilgi çekici dilbilimsel gelişmelere de sahne olmuştur. Buna, bir diğer ilişki dili Kalmukça ve bölgedeki geçerli dil Rusça da eklenince, çok katmanlı bir dil ilişkisi durumu ortaya çıkmış ve Stavropol Türkmencesinin dil hayatiyeti tehlikeye maruz kalmıştır. Bu çalışmada, Kuzey Kafkasya Türkmenlerinin dilleri, genel özellikleriyle betimlenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: