Citation Number
1
Views
262
Downloands
46
Audio Listening
2
Aydınlanma, düşünce tarihinin önemli aşamalarından birisidir. Aydınlanma ideali insana, akla ve deneyime sarsılmaz bir güven duyarken dinsel kavrayışı, mitolojiyi ve hurafeleri karşısına almaktadır. Modern çağda teknoloji ve doğa bilimlerinde yaşanan ilerleme, şüphesiz akla ve olgulara verilen bu değerin bir sonucudur. Ancak bu alanlarda gerçekleşen ilerleme, acaba ahlaki olarak da ilerlemekte olduğumuzu göstermekte midir? Adorno ve Horkheimer, bu soruyu “hayır” şeklinde cevaplayacaktır. Onlara göre diyalektik bir tarihsel süreç biçiminde cereyan eden Aydınlanma, tarihin her döneminde var olmuştur ve doruk noktasına ulaştığında tekrar mitosa dönüşmektedir. Adorno ve Horkheimer’a göre ilerlemeci bir ideali temsil eden Aydınlanmanın baştan beri amacı, mitleri bertaraf etmek, dünyanın büyüsünü ortadan kaldırmak ve insanlığı korkudan kurtararak onları efendi konumuna getirmek olmuştur. Fakat bu sürecin geldiği noktada Aydınlanma, kendi kendisine zarar vermiş ve insanlık, ilerlemek yerine yeni bir tür barbarlığa mahkum olmuştur. Önceden kendi başına eleştirel bir güç olan akıl, araçsallığa indirgenmiş ve statükonun korunmasına hizmet etmeye başlamıştır. Düşünce artık öyle bir araçtır ki, onun iyi ve doğru olan yerine kötü ve yıkıcı olana yönelmesini engelleyecek nesnel dayanağını yitirmiştir. Felsefede ortaya çıkan açıklık ve yalınlık takıntısından dolayı (hakim düşünce tarzını kritiğe tabi tutma yetisi olan) spekülatif düşünce, laf kalabalığı yaftası yemektedir. Modern dönemdeki pozitivist anlayış, nicel ifadelere dönüştürülemeyen her türden düşünceyi, edebiyat etiketi yapıştırarak yadsımaktadır. Düşüncenin nesneleri maddeye indirgenmiş, nitelik ve anlam bir kenara bırakılarak nicelik ve fayda itibar görmeye başlamıştır. Bu çalışmada, Frankfurt Okulu’nun bahsi geçen iki filozofunun yaptığı Aydınlanma eleştirisinin araçsal akıl bağlamında incelenmesi ve eleştirinin bizce isabetli olmayan yönlerinin açığa çıkartılması amaçlanmıştır.
Illumination is one of the important stages of the history of thought. The ideal of enlightenment is to have an immeasurable confidence in man, mind and experience while facing his religious conception, mythology and hurafels. The advances in technology and natural sciences in the modern era are undoubtedly a result of this value given to the mind and facts. But is the progress that happens in these fields indicating that we are progressing morally? Adorno and Horkheimer will answer this question in the form of "no". The Illumination, which, according to them, is a dialectic historical process, has existed in every period of history, and when it reaches its peak, it turns back into a myth. According to Adorno and Horkheimer, the aim of the Illumination, which represents a progressive ideal, has been from the beginning to eradicate myths, to eradicate the magic of the world, and to save mankind from fear, bringing them to the master position. But at the point of this process, the Enlightenment has damaged itself, and humanity has been convicted of a new kind of barbarism instead of progressing. The mind, which was previously a critical power on its own, has been reduced to authenticity and has begun to serve the protection of the statue. Thought is now such a tool that has lost its objective resistance to prevent it from turning to the bad and destructive instead of the good and the right. Because of the obsession of clarity and solitude that arises in philosophy (who is able to keep the judgment style subject to criticism), speculative thought eats the crowd of words. The positivist understanding of modern times denies any kind of thought that cannot be converted into quantitative expressions by attaching the literary label. The objects of thought have been reduced to matter, and the quality and meaning have begun to see quantity and benefit reputation by leaving a side. In this study, the objective is to study the Criticism of Illumination by the two referred philosophers of the Frankfurt School in the instrumental mind context and to reveal the aspects of the criticism that we think is inappropriate.
Field : Eğitim Bilimleri
Journal Type : Uluslararası
Article Detail 
Citation Owners
Similar Articles
Journal Information
Listen Paper
Print This Page
Share
Mendeley
