ASOS INDEKS
Görüntüleme
1
Yapay zeka (YZ) ulaşım, tarım, finans, pazarlama, reklamcılık, bilim, sağlık, adalet ve güvenlik gibi birçok alanda fırsatlar sunmaktadır. Dolayısıyla YZ teknolojisinin ortaya çıkmasıyla hayatlarımız önemli ölçüde değişmektedir. YZ insanların günlük yaşamlarında daha önce hiçbir teknolojik aracın erişemediği hızda konum elde etmektedir. Bu sebeple YZ üzerine çalışmayan kişilerin (uzman olmayanların) YZ becerilerini artırmak onların gelecekte YZ teknolojilerinin yer aldığı bir dünyada etkili iletişim kurabilmeleri, değişen teknolojiye ayak uydurabilmeleri, YZ’nin avantajlarından faydalanabilme ile dezavantajlarından kaçınabilmeleri açısından oldukça önemli hale gelmektedir. YZ Okuryazarlığı kavramı tam da bu noktada insanların YZ teknolojilerini etkin ve etik bir şekilde kullanabilmeleri için gerekli olan beceri setini ifade etmektedir (Yetişensoy ve Rapoport, 2023). Bu çalışma ile Türkçe literatüre katkı sağlamak ve İngilizce yayınlanmış YZ okuryazarlığı konulu çalışmaların kavrama dair tanımlamadaki farklı yaklaşımları ortaya çıkarmak ve bu doğrultuda YZ okuryazarlığı üzerine hangi tanımlamaların yapıldığı, tanımsal çalışmaların yıllara, yayımlandığı ülkeye, veri toplama araçlarına, veri analiz yöntemlerine ve desenine dağılımı, nasıl bir teorik yol haritası izlediği ve YZ okuryazarlığının gerekliliğine dair hangi vurguların yer aldığının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda sistematik derleme yöntemiyle ulaşılan 57 makale ve bildiri çeşitli dahil etme ve hariç tutuma kriterleri uygulanarak sekiz makale ile sınırlandırılmıştır. Veriler analiz edilirken içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Geçerlik ve güvenirlik aşamasında verilerin temalandırılması ve kodlanması için uzman görüşüne başvurulmuştur. Araştırmamızın soruları kapsamında elde edilen bulgular raporlaştırılmış ve sonuçlar bölümünde tartışılmıştır. YZ okuryazarlığı tanımlar arasındaki farklılıkların ise farklı disiplinlerin gerektirdiği YZ uygulamaları ve yetkinlikleriyle ilgili olduğu, çalışmaların büyük oranda 2020 ve sonrasında yapıldığı, en çok çalışmanın eğitim alanında yapıldığı, Çin’in YZ okuryazarlığı konulu çalışmalarda en fazla yayın yapılan ülke olduğu, tanımlarda kullanılan yol haritasının büyük oranda benzer olduğu, araştırma desenlerinin yakın oranlı olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Sonuç olarak YZ okuryazarlığını bireylerin yapay zeka teknolojilerini eleştirel bir şekilde değerlendirmelerine, yapay zeka konseptlerini anlama ve pratik uygulamalarda kullanabilme yeteneklerine sahip olmalarını ve aynı zamanda etik ve etkili bir şekilde yapay zekâyı günlük yaşamlarında ve iş dünyasında kullanmalarına olanak tanıyan bir yetenekler kümesi olarak tanımlanmıştır
Artificial intelligence (AI) offers opportunities in many fields such as transportation, agriculture, finance, marketing, advertising, science, health, justice and security. Therefore, our lives are changing dramatically with the emergence of AI technology. AI is gaining a position in people's daily lives at a speed that no technological tool has ever reached before. For this reason, increasing the AI skills of people who do not work on AI (non-experts) becomes very important for them to be able to communicate effectively in a world with AI technologies in the future, to keep up with changing technology, to benefit from the advantages of AI and to avoid its disadvantages. At this point, the concept of AI Literacy refers to the skill set necessary for people to use AI technologies effectively and ethically (Yetişensoy & Rapoport, 2023). With this study, it is aimed to contribute to the Turkish literature and to reveal the different approaches in the definition of the concept in the studies on AI literacy published in English, and in this direction, it is aimed to examine which definitions are made on AI literacy, the distribution of definitional studies by years, country of publication, data collection tools, data analysis methods and design, what kind of theoretical road map they follow, and what emphasis is placed on the necessity of AI literacy. In line with this purpose, 57 articles and papers reached by systematic review method were analyzed through various inclusion and exclusion criteria. Content analysis method was used to analyze the data. At the validity and reliability stage, expert opinion was consulted for the thematization and coding of the data. The findings obtained within the scope of the questions of our research were reported and discussed in the results section. It was found that the differences between the definitions of AI literacy are related to the AI practices and competencies required by different disciplines, the studies were mostly conducted in 2020 and later, the most studies were conducted in the field of education, China is the country with the highest number of publications in studies on AI literacy, the road map used in the definitions is largely similar, and the research designs are close. As a result, AI literacy is defined as a set of skills that enable individuals to critically evaluate AI technologies, to have the ability to understand AI concepts and to use them in practical applications, and at the same time to use AI ethically and effectively in their daily lives and in the business world.
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
