Özet:

Baklagiller familyasından olan yer fıstığı Türkiye’de en çok Osmaniye ve Adana illerinde yetiştirilmekte ve tarımsal üretimin yanında ticaret ve sanayiye katkısı açısından Osmaniye’nin en önemli tarım ürünü konumundadır. Üretilen yer fıstığının büyük bölümü kuruyemiş olarak çerez olarak tüketilse de özellikle fıstık yağı, fıstık ezmesi, şekerleme ve tatlıcılıkta katkı maddesi olarak gıda sanayisinde kullanılmaktadır. Çalışma kapsamında, yer fıstığının tohum kabuğunda bulunduğu tespit edilen Antosiyanin (Siyanidin) boyarmaddesinin doğal boyamacılıkta kullanılabilirliği araştırılmıştır. Bu kapsamda ilk önce kam ve kavrulmuş fıstık kabukları tedarik edilmiş, daha sonra kabuklar temizlenmiş, öğütülmüş ve ekstrakte edilmiştir. Elde edilen boyarmadde ile Karatepe Kilim Kooperatifi’nde yün çile ipliklerin doğal boyaması şap mordanı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Boyanmış numunelerin spektrofotometrik renk değerleri tespit edilmiştir. Boyalı kumaşlara sürtünme, yıkama ve ışığa karşı renk dayanımlarını tespit edebilmek için haslık testleri yapılmış ve sonuçlar değerlendirilmiştir. Doğal boyamalar sonucunda, fıstık kabuğundan genel itibariyle kahverengi tonlarında renkler elde edilmiş, haslık testleri sonucunda da kullanım açısından kabul edilebilir sınırların üzerindeki değerlere ulaşılmıştır. Sonuç olarak fıstık iç kabuğunun tekstil terbiyesinde ve özellikle doğal boyamacılık alanında rahatlıkla kullanılabileceği ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler: