Özet:

Fransız işgali nedeniyle Nahda hareketi bağlamında gelişimini geç tamamlayan Mağrip ülkelerinden birisi de Tunus’tur. Tunus’ta kısa öykü, bu türün en önemli temsilcisi olan Ali ed-Dû‘âcî sayesinde gelişmiş ve ed-Dû‘âcî’nin sahip olduğu ekol sonraki nesli de etkilemiştir. Roman türünde ise Tunus’ta Beşîr el-Hurayyif ön plana çıkmış ve ed-Dikla fî ‘Aracînihâ adlı romanı, XX. yüzyılda kaleme alınan en iyi yüz Arap romanı arasında yer almıştır. Tunus her ne kadar Afrika’nın küçük bir ülkesi konumunda olsa da üretilen edebi ürünlerin kalitesi sayesinde günümüzde Arap edebiyatının önemli bir parçası haline gelmiştir. Nitekim 1930 ve 1940’lı yıllarda başkent Tunus’ta yer alan Cemâ‘a tahte’s-Sûr adlı edebi mahfil, ilgili dönemde edebiyatçıların ve sanatçıların uğrak noktası haline gelerek edebiyatın gelişmesi hususunda katkıda bulunmuştur. İlgili dönemde Muhammed Beşrûş tarafından çıkarılan el-Mebâhis Dergisi ve Muhammed el-Mezâlî tarafından çıkarılan el-Fikr Dergisi’nin Tunus’un edebi bağlamda gelişiminde önemli bir rolü bulunmaktadır. XX. yüzyıl modern Tunus edebiyatının en önemli isimlerinden birisi de Mahmûd el-Mes‘adî’dir. Mahmûd el-Mes‘adî, 1930 ve 1940’lı yıllarda kaleme almış olduğu eserlerle, bağımsızlık sonrasında yeni kurulan devletin içerisinde önemli mevkilerde bulunması ve Tunus eğitim sisteminde meydana getirdiği yeniliklerle ülkesinde oldukça ses getirmiştir. Müellifin, felsefi ve metafiziksel içeriğe sahip olan eserlerinin konusu çoğunlukla varlık felsefesini ve el-Mes‘adî’nin kendisinin oluşturmuş olduğu bir ekolü simgeler. Bu bağlamda el-Mes‘adî, çalışmalarının anlaşılması hususunda başkarakterleri insanlar arasından seçip bir nebze de olsa eseri somut bir hale getirmeye çalışır. Müellifin es-Sudd adlı eserine yönelik olarak Mısırlı eleştirmen Tâhâ Huseyin’in eleştirisi ve el-Mes‘adî’nin de söz konusu eleştiriye karşılık vermesi el-Mes‘adî’nin çalışmalarını daha da dikkat çekici bir hale getirmiştir. el-Mes‘adî’nin çalışmalarında klasik bir dile yer vermesi, el-İsfahânî ve et-Tevhîdî gibi klasik Arapçanın önemli isimlerinden ve Jean-Paul Sartre gibi Batılı filozoflardan etkilenmesi ile kendisine yönelik bir ekole sahip olmuştur. İlgili bu çalışmada müellifin hayatına, eserlerine, edebi kişiliğine ve Tunus edebiyatının diğer müelliflerinden ayrılan yönlerine değinilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: