Özet:

1923 Türk-Yunan Zorunlu Nüfus Mübadelesi; her iki ülkenin demografik yapısını büyük ölçüde değiştiren, siyasi ve sosyal hayatta büyük değişimlerin yaşandığı bir süreçtir. Türkiye’de son otuz yılda tarih, siyaset bilimi, uluslararası ilişkiler, sosyoloji veya mimarlık alanında araştırılan, yakın tarihin önemli siyasi gelişmelerinden nüfus mübadelesinin Anadolu’nun çok kültürlü hayatına etkisi ise ikinci kuşak mübadillerin önderliğinde açılan sivil toplum kuruluşlarının çabası ile gerçekleşmiştir. Bu kuruluşların yaptığı en önemli katkı ise mübadele müzeleri/anı evleridir. Yunanistan tarafında da nüfus mübadelesine yönelik araştırma ve kurumların tarihi çok daha erken yıllarda başlamakla birlikte mübadeleden kalan kültür mirasını anlatmak ve korumak adına yine göç temalı müzeler ön plana çıkmaktadır. Bu kapsamda araştırma; iki ülkenin ortak tarihini ve yaşadıklarını müzeleri ile nasıl anlattıklarını konu almaktadır. Atina Küçük Asya Kültürü Müzesi ile İzmir Göç ve Mübadele Anı Evi, çalışmanın iki örneklemini oluşturmaktadır. İki müzenin kuruluşu, eserleri ve yaptıkları etkinlikler incelenmiştir.