Özet:

Amaç: Bu araştırmada hemodiyaliz hastalarının ruh sağlığı profili ve yaşam kalitesi incelenmiştir. Diğer yandan, eşlik eden fiziksel hastalıklar, tedavileri ve sosyodemografik değişkenler kontrol edilerek, stresle başa çıkma tutumları, yaşam üzerinde kontrol odağı, özerklik ve beden algısı gibi değişkenlerin yordayıcı etkilerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Materyal ve Metod: Başkent Üniversitesi Zübeyde Hanım Uygulama ve Araştırma Merkezi Hemodiyaliz Ünitesi’nde tedavi gören 15-65 yaş grubundaki 45 hastaya, Sosyodemografik ve Sağlık Bilgi Formu, Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği (HAD), Rosenbaum’un Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeği, Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği (BÇTFÖ), Rotter’in İç Dış Kontrol Odağı Ölçeği (RIDKOÖ), Sosyotropi Otonomi Ölçeği, Vücut Algısı Ölçeği ve Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği-Kısa Form (DSÖYKÖ-KF) uygulanmıştır. Sonuçlar: BÇTDÖ’nün “pozitif yeniden yorumlama ve gelişme” ile “aktif baş etme” alt ölçek puanları erkeklerde daha yüksektir. Gelir düzeyi düşük olanlarda RIDKOÖ puanı yükselirken ve BÇTDÖ “plan yapma” puanı daha düşük bulunmuştur. HAD puanlarına göre örneklemin %33’ü depresyon, %9’u anksiyete eşiğini geçmiştir. Gelir düzeyinin düşmesi depresyon puanlarında, RIDKOÖ puanlarının artması anksiyete puanlarında yükselmeyi; depresyon puanlarındaki düşme ise DSOYK-KF ölçeğinin ruhsal, sosyal ve çevresel alanlarında puan yükselmesini öngörmektedir. Yorum: Hastaların üçte birinde depresyon eşiğinin geçilmesi ve depresyon puanlarındaki artışın yaşam kalitesindeki düşmeyi öngörmesi; bu hasta grubuna verilmesi gereken ruh sağlığı tarama ve tedavi hizmetlerinin önemini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler: