Özet:

Karikatür bir düşüncenin ya da bir olayın komik yönlerini ön plana çıkartıp eleştirel bir yorumlama imkânı sunarak insanları güldürürken düşündürmeyi hedefleyen bir mizah türüdür. Karikatürlerde başta siyasi, sosyal, toplumsal, ekonomik vb. olaylar çizimler ve kısa ifadeler kullanılarak bir takım önemli özetlemeler yapılmaktadır. Almanya’nın en büyük göçmen grubu olan Türklerle ilgili Alman basınında her yıl çok sayıda karikatür yayınlanmaktadır. Bu karikatürlerde Almanya’da yaşayan Türklerin nasıl yansıtıldığı önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda bu çalışma ile Alman karikatüristlerin Türkleri nasıl ele aldıklarının futbol ve din odağından tespit edilmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda 2011 yılında Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı tarafından Türklerin Almanya’ya göçünün 50. yılında düzenlenen etkinlikler çerçevesinde “50 Yıl 50 Karikatür: Alman Karikatüristlerinin Gözüyle Türkler” başlıklı sergide yer alan ve pek çoğu Almanya’nın saygın yazılı basın organlarında yayınlanmış olan futbol ve din ile ilgili karikatürler rastlantısal olarak seçilmiştir. Bu karikatürler Van Dijk'ın eleştirel söylem analizi ve göstergebilimsel çözümleme yöntemleri kullanılarak incelenmiştir. Futbol ile ilgili karikatürler değerlendirildiğinde Almanya’da yaşayan Türklerin 2010 yılındaki Avrupa Şampiyonası müsabakalarında hem Türkiye’yi hem de Almanya’yı desteklemeleri onların bu bağlamda Almanya’ya entegre oldukları fikrinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu durum karikatürlerde de vurgulanmıştır. Dinle ilgili karikatürler değerlendirildiğinde İslam’ın Almanya’da yaygınlaşmaya başlaması neticesinde büyüyen İslamlaşma korkusuna atıf yapılmıştır. İslam inancıyla ilgili bazı Almanların özellikle yetkililerin ne kadar az ve yanlış bilgiye sahip olduğu vurgulanarak bu konuda eleştirel bir söylem geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: