Görüntüleme
35
İndirme
4
1980’li yıllardan itibaren hız kazanan teknolojik gelişmeler ve küreselleşme süreci ile birlikte çeviri eserler, dünyanın farklı bölgelerindeki insanlar tarafından tüketilen ‘kültürel ürünler’ olarak yeni işlevler kazanmıştır. Günümüzde popüler edebiyat eserleri, çeviri yoluyla farklı kültürlerden insanlara çok kısa sürede ulaşabilmektedir. Bu yeni koşullar, çeviri eserlerin sosyo-kültürel işlevlerinin çeviribilim alanında yeni bir perspektifle değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır. Çeviri metinlerin bu türden işlevlerini incelemek amacıyla Edwin Gentzler (2017), ‘çeviri-sonrası araştırmalar’ başlığı altında bir çerçeve sunmuştur. Bu çerçeve içerisinde Gentzler (2017), çeviriye bir yeniden yazım biçimi olarak odaklanılmasına ve alıcı konumda olan toplumlardaki çeviri-öncesi ve çeviri-sonrası koşulların araştırılmasına dikkat çekmektedir. Gentzler’in (2017) yaklaşımında, çevirilerin kendi toplumsal bağlamı içerisinde analiz edilmesi ve dolaşıma sokulan çeviri eserlerin ardından ne tür sosyo-kültürel değişimlerin yaşandığının araştırılması vurgulanmaktadır. Çeviri-sonrası araştırmaların bir parçası olarak bu çalışma, Amerikan popüler edebiyatına ait bir eserin Türkçe çevirilerinin 1980’lerde ve 2010’lu yıllarda, Amerikan kültürel unsurlarını farklı yeniden yazım biçimleri olarak nasıl yansıttığını araştırmayı hedeflemektedir. Bu amaçla, çalışma kapsamında Stephen King’in IT isimli romanının 1987’deki ilk çevirisi ile 2015 yılında aynı yayınevi tarafından yayınlanan yeniden çevirisi, kültüre özgü ögelerin aktarılması açısından karşılaştırılmalı olarak incelenmiştir. Yapılan analizlerde Pavlovic ve Poslek’in (1998) kültüre özgü ögelere dair sınıflandırması esas alınmıştır. Bu ögelerin çeviri stratejileri için Aixela’nın (1996) sınıflandırması kullanılmış ve bu sınıflandırmadaki stratejiler makro düzeyde kaynak-odaklı ve hedef-odaklı olmaları bakımından ayrıca gruplandırılmıştır. Elde edilen sonuçlar, hedef kültürün 1980’lerdeki sosyo-kültürel bağlamı ve romanın yeniden çevirisi yayınlanana kadar geçen sürede gerçekleşen kültürel dönüşümler açısından değerlendirilmiş ve kaynak metinde yer alan Amerikan kültürüne özgü ögelerin 1987’de yayınlanan ilk çeviride ağırlıklı olarak hedef-odaklı stratejiler ile çevrildiği, 2015’te yayınlanan yeniden çeviride ise bu ögeler için çoğunlukla kaynak-odaklı stratejiler kullanıldığı tespit edilmiştir. Buna ek olarak, geçen 28 yıllık sürede kaynak kültürün etkisi ile Amerikan kültürüne özgü ögelerin Türk okuyucusu açısından bilinirliğinin arttığı gözlenmiştir.
With the technological developments and the globalization process especially after the 1980s, translations have gained new functions as ‘cultural products’ that are consumed by the people in various parts of the world. Today, works of popular literature can reach people from diverse cultures in a very short time through translation. These new conditions require the evaluation of the socio-cultural functions of these translations with a new perspective in the field of translation studies. In order to analyze these functions of the translated texts, Edwin Gentzler (2017) proposes a framework with the name ‘post-translation studies’. Within this framework, Gentzler (2017) draws attention to focus on translation as a form of rewriting and to investigate pre-translation and post-translation conditions in the receiving societies. Gentzler’s (2017) approach emphasizes to analyze the translations in their social contexts and to trace the socio-cultural changes that take place in these societies after the translations are put into circulation. As part of ‘post-translation studies’, this article aims to investigate how Turkish translations of a representative of American popular literature presented American cultural elements in the 1980s and in the 2010s as forms of different rewritings. To this end, Turkish translation of Stephen King’s IT in 1987 and its retranslation by the same publisher in 2015 were compared in terms of the representation of the culture specific items. The analyses were based on Pavlovic and Poslek’s (1998) categorization of the culture specific items and Aixela’s (1996) categories of the translation strategies, which were grouped as being source-oriented and target-oriented on the macro level. Evaluating the results in relation to the socio-cultural context of the receiving society in the 1980s and the cultural changes that have occurred until the retranslation was published, it was found out that American cultural items in the source text were predominantly translated with target-oriented strategies in the initial translation in 1987 and they were mostly translated with source-oriented strategies in the retranslation in 2015. It was also observed that the familiarity of the items belonging to American culture highly increased for the Turkish readers in the 28-year period as a result of the influence of the source culture.
Alan : Eğitim Bilimleri; Filoloji; Güzel Sanatlar; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
