Abstract:

Küreselleşme ve e-ticaretin etkisiyle dünya ticaret hacminin giderek arttığı günümüzde denizyolu ticaretinin dünya ticaretindeki payı da giderek artmaktadır. Bu durum denizyolu taşımacılığının en önemli parçası olan limanları daha etkin ve verimli bir şekilde hizmet vermeye zorlamaktadır. Liman yönetimi konusunda ülke yönetimlerinin uyguladığı stratejiler farklı olmasına karşın, amaç etkinlik ve verimliliğin artırılmasıdır. Bu çalışmada ESPO (Europian Seaport Organisation) ve Eurostat verilerine dayanılarak Avrupa Birliği (AB) ülkeleri arasında en çok yük işlenen 44 ticari limanın ve Türkiye’de bulunan 12 ticari limanın performansı Veri Zarflama Analizi (VZA) ile değerlendirilmiştir. VZA, birden fazla girdi ve çıktı değişkeni ile işletmelerin göreli etkinliklerini değerlendirmede kullanılan parametrik olmayan bir yöntemdir. Çalışmada öncelikle limanların etkinlik hesaplamasında kullanılan girdi-çıktı değişkenleri belirlenerek 2008-2012 yılları arasındaki 5 yıllık veriler kullanılmıştır. Gemi sayısı, rıhtım uzunluğu (m), rıhtım derinliği (m), rıhtım vinçleri ve limanın kurulduğu alan (m2) girdi değişkeni olarak; elleçlenen yük (bin-ton) ve elleçlenen konteyner sayısı (TEU) ise çıktı değişkeni olarak belirlenmiştir. Limanların etkinlik analizleri Measurement System Version 1.3 (EMS 1.3) paket progrmı ile yapılmış ve analiz sonuçlarında toplam etkinliğe göre Türkiye’den Aliağa, Ambarlı, Botaş ve İzmir limanlarının etkin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords: