Özet:

Oksidan-antioksidanlar arası dengesizliğin kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)'nın patogenezinden sorumlu olduğu, bu dengesizlikte sigara içiminin de rol oynadığı belirtilmektedir. Bu çalışmada, sigara içenlerde ve KOAH patogenezinde oksidan-antioksidan dengesizliği ve akciğer fonksiyonları ile arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlandı. Çalışma Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı'nda prospektif olarak yapıldı. Yirmi KOAH'lı, 20 sigara içen ve 20 sigara içmeyen sağlıklı, toplam 60 erkek olguda plazma malonildialdehid (MDA), eritrosit redükte glutatyon (GSH) ve katalaz değerlerine bakıldı. Olgulara solunum fonksiyon testi yapılarak FEV1, FVC, FEV1/FVC değerleri ölçüldü. KOAH'lı, sigara içen ve sigara içmeyen sağlıklı olgularda plazma MDA değerleri sırasıyla 1.44 ± 0.23 nmol/mL, 1.51 ± 0.27 nmol/mL ve 1.29 ± 0.13 nmol/mL, eritrosit GSH değerleri sırasıyla 0.33 ± 0.13 µmol/g.Hb, 0.34 ± 0.17 µmol/g.Hb ve 0.44 ± 0.14 µmol/g.Hb, katalaz değerleri ise sırasıyla 22.82 ± 17.47 k/g.Hb, 32.88 ± 22.36 k/g.Hb ve 55.73 ± 26.56 k/g.Hb idi. Her üç parametrede de sigara içen olgularla KOAH'lı olgular arasında fark saptanmazken, KOAH'lı olgularla sigara içmeyenler arasında (MDA için p= 0.001, GSH için p= 0.028 ve katalaz için p< 0.001) ve sigara içenlerle içmeyen olgular arasında (MDA için p= 0.035, GSH için p= 0.016 ve katalaz için p= 0.005) istatistiksel fark olduğu gözlendi. Üç grupta da FEV1 (% beklenen) ve FEV1/FVC (% beklenen) ile eritrosit katalaz, GSH ve plazma MDA değerleri arasında anlamlı korelasyon bulunamadı. KOAH'lı olgularda ve sigara içen kişilerde sistemik olarak oksidan-antioksidan dengesizliği olduğu, ancak antioksidan kapasitedeki azalma ve/veya oksidan kapasitedeki artmanın, hem KOAH'lı hem de sigara içen bireylerde hava yolu obstrüksiyonunun spirometrik ölçümleriyle korele olmadığı gözlendi ve sigara kullanımının plazma lipid peroksidasyonu ve eritrosit antioksidan aktivitede dengesizliğe yol açarak oksidatif stresi arttırdığı sonucuna varıldı.

Anahtar Kelimeler: