Özet:

Bu çalışma, bazı ekmeklik buğday genotiplerinin çimlenme ve fide gelişim aşamalarında kuraklık stresine tepkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tohum materyali olarak iki ekmeklik buğday çeşidi (Karatopak ve Sagittoria) ve üç adet ileri buğday ıslah hattı (SERI.1B*2/3KAUZ*2BOW//KAUZ, 89N2090/WERAVER//SW91.4903, ve STAR’S’KAUZ’S’) kullanılmıştır. Ekmeklik buğdayın çimlenme ve fide gelişim aşamalarında kuraklık stresi oluşturmak için üç farklı dozda Polietilen Glikol (Kontrol, -0.6 MPa ve -1.2 MPa, PEG-6000) kullanılmıştır. Çimlendirme denemeleri tesadüf parselleri deneme deseninde faktöriyel düzende 4 tekrarlamalı olarak petri kaplarında, fide gelişimi denemeleri ise plastik kaplarda tesadüf parselleri deneme deseninde faktöriyel düzende 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Ekmeklik buğday genotipleri, çimlenme ve fide gelişimi deneylerinde PEG'in neden olduğu kuraklık stresine tolerans açısından buğday genotipleri test edilmiştir. Çimlenme denemelerinin sonucunda, çimlenme oranı dışında, incelenen tüm özellikler için genotip, PEG ve genotip x PEG interaksiyonlarının önemli olduğunu belirlenmiştir. Fide gelişimi denemelerinde ise genotip, PEG ve genotip x PEG etkileşimi, ortalama çıkış süresi hariç tüm parametreler için önemli olmuştur. Genel olarak, artan PEG dozları incelenen tüm özelliklerde belirgin düşüşlere neden olmuş, ancak ortalama çimlenme süresi ve ortalama çıkış süresi uzamıştır. PEG dozları arttıkça, ekmeklik buğday genotiplerinin çimlenme ve fide gelişimindeki incelenen özelliklere göre farklı oranda tepkiler vermiştir. PEG-6000'in, ekmeklik buğdayın çimlenme ve fide gelişiminde kuraklık stresi yaratmada yararlı bir ajan olduğu sonucuna varılabilir, ancak ekmeklik buğday genotiplerinin kuraklık stres toleransını daha iyi belirlemek için -1.2 MPa'dan daha düşük ozmotik potansiyeller uygulanmalıdır.

Anahtar Kelimeler: