Özet:

Toplumsal yapının temel öğesi olan nüfus, haliyle sosyal bilimlerin hareket noktasını ifade etmektedir. Tarihin farklı dönemlerinde, farklı anlamlara gelen zenginlik kavramı, günümüz için artık “insan” kavramı üzerinden ölçülür hale gelmiştir. Ülkeler, sahip oldukları kalifiye beşeri kaynakları ile zenginliklerini tanımlamaktadırlar. Üretim, büyüme ve kalkınma için nüfusun değişen fiziki ve sosyal yapısı ile yani demografi ile ilgilenmek günümüzde artık bir zorunluluğa dönüşmüştür. Demografi, ülkelerin belirleyecekleri bütün gelecek vizyonları için göz önünde bulundurulması gereken bir kaynak niteliğindedir. Gelecek hedefleri ortaya koyarken nüfus perspektiflerinin önemi yadsınamaz. Özellikle eğitim, sağlık, sosyal güvenlik, gibi alanlar başta olmak üzere sosyo-ekonomik niteliğe sahip alanlar ile nüfus doğrudan ilişkilidir. Hızla artan insan nüfusu, hali hazırda iktisat kurumunun çıkmazı olan “kıt kaynakları sınırsız ihtiyaçlara sahip olan insana paylaştırma” asli görevini giderek zora sokmaktadır. Artan nüfus karşısında başta gelir dağılımı tartışmaları olmak üzere, adil yönetim ve erişim talebi, devletleri yeni strateji ve politikalar geliştirmeye itmiştir. Nüfus politikaları yeni kuramsal tartışmaları beraberinde getirmiş ve alternatif bir takım teorilerin ortaya çıkmasına vesile olmuştur. Bu çalışmada tarihsel süreç içerisinde Osmanlı Devleti'nden günümüze Türkiye’nin demografik tarihi ve nüfus politikalarından hareketle nüfus hareketleri incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler: