Özet:

Osman Hamdi Bey’in birçok açıdan kendi şöhretinin kurbanı olduğunu söylemek mümkündür. Bir taraftan Müze-i Hümâyûn’un müdürü ve modern anlamda Osmanlı arkeoloji ve müzeciliğinin kurucusu olarak, diğer taraftan ise uluslararası üne sahip bir ressam olarak kazanmış olduğu görünürlük, bu itibarlı konumundan önceki yıllardaki hayatının büyük ölçüde karanlıkta kalmasına neden olmuştur. Genel olarak, ama özellikle de bu dönemle ilgili kaleme almış olduğu hatırat, günlük ve yazışma türünden belgelerin azlığı bu boşluğu doldurmayı daha da güçleştirmektedir. Günümüze kadar gelebilmiş olan Paris (1860-1868) ve Bağdat (1869-1870) mektupları ve 1881’den itibaren muhtelif kişi ve kurumlarla olan yoğun yazışmaları arasında kalan on senelik sessizlik, muhtelif memuriyet ve görevlerle geçen ve oldukça istikrarsız olduğu anlaşılan bir geçiş dönemine işaret etmektedir. Oysa bugüne kadar dikkatleri çekmemiş veya hiç bilinmeyen kaynaklara müracaat ederek geleceğin Osman Hamdi Bey’inin bu “karanlık” dönemini biraz olsun açıklığa kavuşturmak mümkün gözükmektedir. 1873 Viyana Dünya Sergisi’ndeki komiserliği ve 1876’daki Bulgaristan olaylarını incelemekle görevli komisyon üyeliği gibi artık nispeten iyi bilenen görevleri dışında genç Hamdi’nin esas itibariyle memuriyette pek başarılı olamadığı, bu başarısızlığın neticesinde resme yöneldiği vesonunda da bu sayede saraya yaklaşarak kendine bir yol çizmeye çalıştığı ortaya çıkmaktadır. Kısacası bu inceleme, 1881’de müzenin başına getirilmesiyle bambaşka bir yön alan Osman Hamdi Bey’in yaşam ve kariyerinin bilinmeyen bazı veçhelerini ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: