Abstract:

Petrol hem nihai tüketim malı olarak hem de diğer ekonomik faaliyetlerde girdi olarak kullanılmaktadır. Petrolün hem doğrudan hem de dolaylı olarak üretime ve tüketime dahil olması ülke ekonomilerindeki önemini artırmaktadır. Petrol fiyatları özellikle fiyatlar genel düzeyi ile ilişkilendirilmektedir. Bu çalışmanın amacı uluslararası petrol fiyatlarındaki değişikliğin yurtiçi fiyatlara geçişinin asimetrik etkilerinin ölçülmesidir. Bu amaçla 2003-Q1 ve 2021-Q4 yılları arasında, tüketici fiyat endeksi, Brent ham petrol fiyatı, dolar kuru ve çıktı açığı değişkenleri genişletilmiş Phillips eğrisi yaklaşımına dayanarak modellenmiştir. Modelin ekonometrik tahminlemesinde Doğrusal Olmayan Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif model (NARDL) kullanılmıştır. NARDL modeline geçmeden önce en yaygın olarak kullanılan ADF ve PP birim kök testleri uygulanmıştır.  Elde edilen bulgulara göre petrol fiyatları ve tüketici fiyatları arasında uzun dönemli asimetrik ve ekonometrik olarak anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Buna göre uluslararası petrol fiyatlarındaki yüzde yüzlük bir artışın diğer bir ifadeyle pozitif bir şokun uzun dönemde enflasyonu yüzde 22 artırdığı görülmektedir. Bununla birlikte uluslararası petrol fiyatlarındaki yüzde yüzlük bir azalış yani negatif bir şok uzun dönemde enflasyonu yüzde 39 oranında artırmaktadır. Asimetrik ilişkiden dolayı petrol fiyatlarındaki artışlar enflasyonu artırırken azalışlarda artışa neden olmaktadır. Elde edilen bu sonuç petrol fiyatlarındaki değişikliğin enflasyona geçişinde etkili olan emek piyasalarının esnekliği, enflasyon ataleti ve merkez bankasının kredibilitesi gibi sorunların Türkiye’de etkili olduğunu göstermektedir. Bu sorunların ele alınması ve enflasyonun kalıcılığına dikkat çekilmesi açısından bu çalışma önem arz etmektedir.

Keywords: