Özet:

Boşnakların Alhamiyado edebiyatı olarak adlandırdıkkları; Arap harfleri ile Boşnak halk dilinde edebî eserlerin vücuda getirildiği edebiyat geleneği Türk hâkimiyeti ile birlikte İslamiyet ve Türk tasavvuf geleneğinin etkisi altında teşekkül etmiştir. 350 yıllık bir süreçte teşekkül eden eserler konu ve biçim bakımından oldukça fazla çeşitlilik göstermiştir. Bu geleneğe ait olarak kabul edilen ilk örnekler 16. yüzyılın sonlarında ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu dönemde vücuda getirilen eserlerde Arap alfabesi kullanılmış ve yapısal olarak Türk-İslam etkisi belirgin bir biçimde gözlemlenmiştir. İslam'ın hızla yayılması, bunun yanında İslamî tarzda eğitim veren medreselerin açılmasıyla bu medreselerde eğitim gören isimlerin doğu edebiyatlarına ve dillerine hızla vakıf olması neticesinde alhamiyado edebiyatı dinî tasavvufî Türk halk edebiyatının etki alanına girmeye başlamıştır. Bunun yanı sıra bölgede hızla yayılan tekkeler, Türk etkisi ile yorumlanmış tasavvuf geleneğinin hızla Bosna Hersek'te yayılmasını, alhamiyado edebiyatının da bizim tanımladığımız biçimde klasik yapısının tamamlanmasını sağlamıştır. Makalede Boşnak alhamiyado edebiyatının teşekkülü, tarihî gelişimi, genel yapısı ve dinî-tasavvufî Türk halk edebiyatı ile olan münasebetleri üzerinde durmaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler: