Abstract:

2002’de yapılan nüfus sayımına göre Kuzey Makedonya’da yaşayan Türklerin sayısı yaklaşık seksen bin civarındadır. Tarihi süreçte Türk halkının ilk bölgeye yerleşimini Avarlar, Peçenekler ve Kumanlar sayesinde olduğunu savunan bilim adamları bulunmaktadır. Türkler ülkenin her bölgesinde bulunmakla birlikte Mavrova Rostuşa ve Jupa Bölgeleri Türklerin bulunduğu bölgelerdendir. Nazar, bazı insanların bakışlarındaki olumsuzluğun canlı veya cansız varlıklar üzerindeki zarar verici etki olarak açıklanır. Türklerin geleneksel yaşamlarındaki inanmalara göre Tanrı kutunun olmadığı kişi ve mekânlar nazara maruz kalır. Tanrı kutunun kaybolduğu düşünülen kişilerde veya mekânlarda bu kutun tekrar getirilebilmesi ya da var olan kutun muhafaza edilmesi için gerçekleştirilen uygulamalarda çeşitli kült unsurlarını görmek mümkündür. Bu çalışmada atalar kültü başta olmak üzere doğa kült unsurlarını nazarın ortaya çıkışında, tespitinde, koruma ve sağaltım yöntemlerinde K. Makedonya’nın Jupa bölgesinde bulunan Kocacık, Novak, Papradnik ve Rostuşa bölgesindeki Mogorçe’de yapılan saha araştırmasıyla ortaya konmaya çalışılmıştır. Geleneksel inanmalara bağlı olarak tespit edilen uygulama, yöntem ve inanmaların atalar, ateş, su ve ağaç kültleriyle olan ilişkileri Türk dünyasındaki benzerlikleri ve Türk anlatılarıyla bağlantıları gösterilmiştir.

Keywords: