Özet:

Amaç: Bu araştırmanın amacı küresel boyutta ve Türkiye ölçeğinde HIV/AIDS hastalık yükünü ve bu hastalık için yapılan sağlık harcamalarını analiz etmektir. Gereçler ve Yöntemler: Araştırmada hastalık yükü engelliğe bağlı yaşam yılı (disability adjusted life years-DALY) yaklaşımına göre tanımlayıcı bir araştırma yapılmıştır. Araştırmada HIV/AIDS hastalık yükü ve sağlık harcamaları verileri Global Burden of Disease Collaborative Network ve Global Burden of Disease (GBD) 2017 veri tabanından alınmıştır. Bulgular: HIV/AIDS hastalık yükü 2017 yılındayüksek Afrika,düşük ise Doğu Akdeniz ve Batı Pasifik Bölgesinde görülmüştür. Türkiye’de ise bu hastalığın 1990 yılında 100.000 kişide 0,69 (G.A; 0,02-1,07) kişide görülürken 2017 yılında 18 kat artış ile 13,27 (G.A; 10,67-16,02) kişide görüldüğü saptanmıştır. Küresel düzeyde HIV/AIDS için finansman kaynağının % 47,9’u uluslararası kuruluşlarca yapılan kalkınma yardımı, % 47,4’ü kamu, %2.8’i cepten ödeme ve %1,8’i özel sağlık harcamalarından oluşmaktadır. Türkiye de ise HIV/AIDS hastalığı %99 oranında kamu gelirleri tarafından finanse edilmektedir. HIV/AIDS sağlık harcamaları gerek küresel düzeyde gerekse Türkiye’de yaklaşık %60’ tanı ve tedavi, %40 ise önleme ve diğer sağlık hizmetleri için kullanılmaktadır. Türkiye’de HIV/AIDS için yapılan sağlık harcamasının toplam sağlık harcaması içerisinde % 0,6’lik paya sahip olduğu tahmin edilmektedir Sonuç: Bir ülkede HIV/AIDS’in önlemesi için güçlü sağlık sistemlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Ayrıca nüfusun % 90'ı HIV statülerini bilmeli, HIV'leri bilenlerin% 90'ı tedavi edilmeli ve tedavi edilenlerin % 90’ı ise viral olarak bastırılmasına yönelik sağlık plan ve politikası geliştirilmelidir.

Anahtar Kelimeler: