Abstract:

Arkeolojik yeni bulgular, “Hitit” kültürünün ve sanatının karakteristik özelliklerinin Kaˉ rum Dönemi’nin geç evresinde (MÖ 18. yy. sonu) güçlü bir şekilde görülmeye başladığı görüşünü daha da kuvvetlendirmiştir. Bu sanat ve kültür, Anadolu insanının Kuzey Suriye ve Mezopotamya kültürleri ile etkileşimi sonucu sentezle ortaya çıkan yerli Anadolu sanatından kök alarak yüzyıllar boyunca kesintisiz bir şekilde varlığını sürdürmüştür. Farklı nitelikteki birçok arkeolojik materyal üzerinde görülen bu “Hititli” unsurlar hakkında en kapsamlı bilgiyi sağlayan görsel sanat eserlerinin başında damga mühür ve baskıları gelmektedir. Bu çalışmanın amacı, başta Kültepe/Kaniş-Nesˇa’dan ele geçen yeni bulgular olmak üzere, dönemin diğer önemli merkezlerinden ele geçen damga mühür ve baskılarının hem tipolojik hem de ikonografik özelliklerinin analiz edilmesidir. Böylece, Kaˉ rum Dönemi’nden (MÖ 1950-1710) Hitit Dönemi (MÖ 1710/1650-1200) sonuna kadar kültürlerarası devamlılığın damga mühür sanatı üzerindeki etkileri gösterilmeye çalışılmıştır. Filolojik ve arkeolojik bulguların birlikte değerlendirildiği bu çalışmada, sadece Hitit sanat üslubunun değil aynı zamanda Anadolu hiyeroglif yazısının ilk işaretlerinin de Kaˉ rum Dönemi’nin geç evresinde etkili olan yerli kültürden kök bulduğu iddia edilmektedir.

Keywords: