Özet:

انديشة حافظ شالوده¬هاي استواري دارد كه شرح و گزارش شعر حافظ بدون دخالت دادن آنها، به نتيجة مطلوب و موجهي دست نخواهد يافت. اين بنيان¬ها كه در حقيقت همان دغدغه¬ها و دل مشغولي¬هاي روزانة حافظ است و استخوان بندي تفكر او را تشكيل مي¬دهند، در شعر حافظ متعدد است. از میان این اندیشه¬ها، بازتاب اندیشه¬های رندی و ملامتی در شعر وی فراوان است. خواجه در اشعارش اغلب از خود به عنوان رندي پاك باخته و بي¬نياز ياد كرده كه با همه هشياري و دانايي به آداب و رسوم و مقررات اجتماعي بي¬اعتناست. وي از ريا و تزوير زاهدان دروني در رنج و اضطراب است و حتي صوفيان ريايي را كه به طريقت حافظ انتساب مي¬ورزند ولي اهل ظاهر بوده و در ژنده پوشي و قلندري تظاهر مي¬كنند سخت سرزنش مي¬كند و در اشعار خود دام حيله و تزوير اين ظاهر پرستان را پاره مي¬سازد. همچنین حافظ شیرازی در سروده¬های فراوانی اندیشه¬های اساسی ملامتیه را بیان کرده است. او در این اشعار با به کار بردن الفاظی چون باده-خواری و تظاهر به آن، بت¬پرستی و نظر بازی و معاشرت با زیبارویان و غلامان زیبارو و ترسابچگانی که خدمت خرابات می¬کنند، خود را معتقد به آیین رندی می¬داند. در این پژوهش به بیان اندیشه¬هایی می¬¬پردازیم که حافظ در قالب اندیشه¬های رندی و ملامتی خود به آنان اشاره نموده است.

Anahtar Kelimeler: