Özet:

İslamiyet’in başından beri her dönemde camiler, İslam toplumlarının önemli mimari ögelerinden biri olmuştur. Camiler, Müslümanların ibadetlerini yerine getirmek için bir araya geldikleri mekanlar olarak tanımlanır. İslamiyet’in ilk dönemlerinden itibaren camiler, başta ibadet olmak üzere aynı zamanda eğitim-öğretim, toplanma ve sosyal alan olarak kullanılırken, günümüzde sadece ibadet amaçlı kullanıldığı görülmektedir. Cumhuriyetin ilk yıllarında cami yapılarının inşa edilmesi önemliydi. Bunun nedeni, Osmanlı’dan kalan camilerin II. Dünya Savaşı’nın sona ermesi ve ekonomik kalkınmanın gelişmesiyle ihtiyacı karşılayamaz olmasıydı. 1990’lı yıllardan sonra Türkiye’de cami talebinin artması, siyasi ve kültürel gelişimlerin hızlanmasıyla cami mimarisi etkilenmiş ve gelişim göstermiştir. Karadeniz bölgesinde cami mimarisini etkileyen önemli unsurlar; topografya, iklim, kültür, bitki örtüsü ve malzemedir. Anadolu’da görülen taştan yapılmış eserlerden farklı olarak, Doğu Karadeniz Bölgesi’nde kırma çatının ve ahşap işçiliğinin hâkim olduğu yapılar ortaya çıkmıştır. Çalışma kapsamında, bölgenin önemli liman şehirlerinden olan Trabzon’un Ortahisar ilçesinde tespit edilen kırma çatılı camilerle sınırlandırılmıştır. Çalışmanın amacı, Ortahisar ilçesindeki kırma çatılı camilerin tipolojilerinin belirlenmesi ve camiyi oluşturan yapısal özelliklerinin ortaya çıkarılmasıdır. İlçede yer alan kırma çatılı camiler arasından belirlenen, İç Kale, Hamza Paşa ve Hatuncuk Hatun Camileri, plan, cephe, malzeme, iç mekân özellikleri ve süsleme anlayışları bakımından karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler: