Özet:

Davranışsal iletişim araştırmacıları, son dönemlerde değişkenler arasındaki ilişkilerin ‘neden’ ve ‘nasıl’ gerçekleştiğine dair açıklamalar sunmak amacıyla aracılık testine başvurmaktadırlar. Bu ilişkilerin ardında yatan mekanizmanın açıklanmasına imkân sunan aracılık testinin araştırmacılar tarafından kullanılması araştırma modelinin hikayesini okuyucuya aktarabilmek için kaçınılmazdır. Ancak yakın geçmişte aracılık testinin uygulanmasına yönelik metodolojik tartışmaların işaret ettiği üzere aracılık testinin felsefik arka planının yeterince anlaşılmadığı ve bu doğrultuda metodolojik düzeyde ezber uygulamaların davranışsal iletişim araştırmalarında özellikle sergilendiği dikkat çekmektedir. Bu sorunsalın önüne geçebilmek amacıyla gerçekleştirilen bu metodolojik çalışmada, aracılık testinin felsefik ve metodolojik arka planı tartışılmaya ve genel bir bakış sunulmaya çalışılmaktadır. Ayrıca, ilgili tartışmanın yeni bir metodolojik bilgi birikimi oluşturmasının yanında, mevcut durumun daha anlaşılır kılınarak sade bir şekilde araştırmacılara sunulması da bu çalışmada amaçlanmaktadır. Gelecekte davranışsal iletişim araştırmacıları aracı değişkenli modellerinin test ederken açık prosedür yaklaşımını kullanması (önyükleme gibi), dolaylı etki için bir sınıflandırma yapmaması, aracılık için hipotezlerini literatür veya teorilere göre geliştirerek bölümleme veya iletimsel yaklaşımı tercih etmesi beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: