Özet:

Bu çalışmada, aynı yaşta, yaklaşık eşit ağırlıklı ve sağlıklı 50 adet beyaz leghorn horoz kullanıldı. Hayvanlar; Kontrol, Grup ST, Grup AA, Grup ASA1 ve Grup ASA2 olmak üzere 5 gruba ayrılırdı. Gruplar, farklı kümeslere yerleştirildi. Kümeslerde, kontrol hayvanlarında bir horoz için zemin alanı 40 dm2 iken, diğer gruplarda bir hayvan için ayrılan zemin alanı 10 dm2 idi. Deneme boyunca, Grup AA'daki hayvanların rasyonlarına askorbik asit ilave edilirken, Grup ASA1 ve Grup ASA2'deki hayvanların rasyonlarına farklı dozlarda asetil salisilik asit ilave edildi. Kontrol hayvanları dışındaki horozlarda, dolaşımdaki heterofillerin lenfositlere oranı (H/L) arttığı için stresin meydana geldiği anlaşıldı. Kontrol hayvanlarında; ortalama alyuvar sayısı, hemoglobin miktarı (Hb), hematokrit değer, 1., 2. ve 24. saat sonunda belirlenen alyuvarların sedimentasyon hızı değerleri, trombosit ve akyuvar sayısı, heterofil, eosinofil, bazofil, monosit ve lenfosit oranları, H/L oranı sırasıyla; 2. 899x106/mm3, 8. 24 gr/dl, % 28. 30 mm, 26.08 mm, 49. 80 mm, 119. 08 mm, 0. 4570x105/mm3, 30. 44x103/mm3, % 28. 58, : 1. 44, % 2. 56, % 1. 58, % 65. 84 ve 0. 43 olarak belirlendi. Grup SPnin hayvanlarında, ortalama lenfosit, eozinofil, bazofil oranları ile 2. ve 24. saatlerde belirlenen sedimentasyon hızı değerleri azaldı (sırasıyla % 54. 90, % 0. 64, % 1. 20, 46. 12 mm ve 113. 76 mm). Ancak, ortalama H/L, heterofil oranı, alvuvar ve akyuvar sayısı, Hb ve hematokrit değer arttı (sırasıyla 0. 77, % 41. 38, 3. 448x106/ mm3, 36. 58x103/mm3, 10. 56 gr/dl ve % 32. 26). Askorbik asit verilen hayvanlarda, ortalama H/L, lenfosit, eozinofil, bazofil, heterofil, monosit oranları, alyuvar, akyuvar ve trombosit sayıları, Hb, hematokrit değer, 1., 2. ve 24. saatler sonunda belirlenen sedimentasyon hızı değerleri sırasıyla 0. 51, % 63. 22, % 0. 92, % 2. 04, % 32. 08, % 1. 88, 3. 151x106/mm3, 33. 00x103/mm3, 0. 4664x105/mm3, 9. 59 gr/dl, % 30. 22, 24. 78 mm, 47. 34 mm ve 115. 46 mm olarak bulundu. Diğer taraftan, Grup ASA1'deki horozlarda aynı değerler sırasıyla; 0. 61, % 59. 72, % 0. 80, % 1. 64, % 35. 82, % 2. 02, 3. 332x106/mm3, 35. 74x103/mm3, 0. 4696x105/mm3, 10, 18 gr/dl, % 31. 92, 24. 64 mm 546.66 mm ve 113. 52 mm olarak belirlendi. Oysaki, Grup ASA2'deki hayvanlarda aynı değerler sırasıyla; 0. 70, % 57. 00, % 0. 72, % 1. 84, % 38. 72, % 1. 72, 3. 386x106/mm3, 36. 52x103/mm3, 0. 4688x105/mm3, 10. 30 gr/dl, % 32. 02, 24. 63 mm, 46. 98 mm ve 114. 74 mm olarak bulundu. Sonuç olarak, kümes hayvanlarında bazı hematolojik parametrelerin stres ile etkilendiği ve stres üzerine askorbik asidin asetil salisilik asitten daha etkili bir madde olduğu kanaatine varıldı.

Anahtar Kelimeler: