Abstract:

Devlet, kamusal hizmetlerini yerine getirebilmesi bakımından mali kaynaklara ihtiyaç duymaktadır. Bu mali kaynak ihtiyaçlarını ise topladığı vergi, harç ve diğer mali yükümlülüklerden karşılamaktadır. Devletlerin en önemli ve en büyük mali kaynaklarını ise vergiler oluşturmaktadırlar. Devletin kamusal hizmelerini yerine getirmek amacıyla cebren topladığı vergiler nedeniyle bazen bireylerin birçok temel hak ve özgürlüklerine müdahalede bulunmaktadır. Ancak vergiler nedeniyle devletin en çok müdahalede bulunduğu temel hak mülkiyet hakkı olarak tespit edilmektedir. Bu nedenle vergilerin normlar hiyerarşisinin en üstünde yer alan anayasanın kurallarına uygun bir şekilde kanunlara işlenmesi gereklidir. Tam da bu doğrultuda verginin kanuniliği ilkesi gereği vergiler kanunla konulmalı, değiştirilmeli ve kaldırılmalıdırlar. Vergi kavramının ilk ortaya çıkışı ilk çağlara kadar dayanmaktır. İlkçağdan beri alınan vergiler için bazı dönemlerde maddi veya siyasi nedenlerle keyfi uygulamalara gidilmiş bu keyfi uygulamalara karşı tarih boyunca çeşitli mücadeleler verilmiştir. Keyfi vergiler için girişilen mücadeleler sonucu kazanılan edinimler çeşitli belge, bildiri ve anayasaların altında korumaya alınmıştır. Bu koruma sayesinde devletin vergilendirmede keyfiliği ve adaletsiz uygulamaları önlenilmeye başlanmıştır. Günümüzde anayasal vergilendirme ilkeleri gelişmiş ve çeşitlenmiştir. Ancak anayasal vergilendirme ilkelerinin atası konumunda olan verginin kanuniliği ilkesi farklı hukuk sistemlerine dahil olsa bile hemen hemen tüm ülkelerin anayasalarında ilkesi yer almaktadır. İlk bölümde verginin kanuniliği ilkesinin tarihsel süreci ile kavramsal anlamı üzerinde Çalışmamızın ikinci bölümünde dinsel hukuk sistemine dahil olan İran İslam Cumhuriyeti ve Suudi Arabistan Krallığı ülke anayasalarındaki verginin kanuniliği ilkesini düzenleyen anayasa maddeleri tespit edilmiştir.

Keywords: