Özet:

Türkçe, aynı dilsel işlevi birbirinden farklı dil yapılarıyla yerine getirebilen zengin bir dildir. Bu zenginlik, eklerde oldukça farklı kullanım özelliklerini de beraberinde getirmiştir. Eklerin işlevsel zenginliği, dillerin ifade zenginliğinde ve gelişmişliğinde önemli ölçütlerden biridir. Bu bakımdan eklere ait işlevlerin tespiti, hem dil araştırmalarında ve öğretiminde hem de dilin zenginliğinin ve gelişmişliğinin ifade edilmesinde son derece önemlidir. Eklere ait işlevsel kullanım özelliklerinin tespit edilip ortaya konmasında, farklı yapılar arasında denklikler kurulması tercih edilebilecek ve şaşırtıcı sonuçlar ortaya çıkarabilecek yöntemlerden biridir. Bu yolla yapılacak olan çeşitli incelemelerde, Türkçe araştırmalarında karşılaşılan ve çözülemeyen pek çok sorun için çözüm ortaya konabilir. Özellikle Türkçenin aynı işlevsel dil özelliklerini pek çok farklı dil yapısıyla karşılayabilen zengin bir dil olduğu göz önüne alındığında bu yöntemin önemi kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Birbirinden farklı olan bazı eklerin Eski Anadolu Türkçesi döneminde benzer sözcüklerde -hatta aynı sözcüklerde bile- aynı işlevle kullanıldığı görülmektedir. Sıfat-fiil eki olan -dUK ve isimden isim yapım eki olan +lIK, bahsedilen bu kullanımların örneklerinden biri olarak değerlendirilebilir. Bu eklerin aynı işleve sahip kullanımları, ancak denk yapıların tespiti ve ortaya konmasıyla mümkün olabilmektedir. Ve bu kullanımların farklı sonuçlar ortaya çıkarabilecek olması, incelenmeye muhtaç olduğunun da göstergesidir. Bu nedenle bu makalede, -dUK sıfat-fiil eki ile +lIK isimden isim yapım ekinin birbirine denk kullanım ve işleve de sahip olduğu, Eski Anadolu Türkçesi eserlerinden alınan örneklerle anlatılacaktır.

Anahtar Kelimeler: