Özet:

Dinin halk kültüründeki boyutu olan halk dindarlığı formel, normatif bir yapıya sahip olmaması, söylence merkezli olması ve yoruma açık olması sebebiyle kitabî dinden ayrılır. Ziyaret fenomeni ise kökeninde yer alan veli kültü inancı ile halk dindarlığının karakteristik boyutudur. Bir fenomen olarak halkın manevî güç ve meziyetler sayesinde çok önemli birer çekim merkezi olan kutsal mekânları türlü dilek ve amaçlar ve belli usullerle ziyaret etmesini karşılar. Grotesk yapı bir eserde aşırılık, abartı, bayağı, tekinsizlik, korku gibi unsurlar aracılığıyla ortaya çıkar. Söz konusu türlerde figürün yapısının bozulması ve olduğundan aşırı bir şekilde tasvir edilmesi aracılığıyla grotesk yapı meydana getirilmiş olur. Grotesk yapılar, yarı insan yarı hayvan özgün yapısından sıyrılarak anormallik ve sıra dışılık özellikleri sergiler. Dolayısıyla olağan ve sıradanın dışına çıkmış her tasvir ve figür grotesk nitelikler sergiler. Aşırılık ve canavar imgesi kadını canavar haline sokmak bir anlamda bütünlüğe ve doğallığa karşı çıkıştır. Bu da grotesk yapıları yatay düzlemde farklı varyasyonları ele almak gerekliliğini ortaya koyar. Bu çalışmada geleneksel unsurların kullanımı ile sosyal sorunların gerilimi ve karikatürlerde oluşturduğu korku hissi ele alınacaktır. Kültürel değişmelerin sebep olduğu büyük değişmeler kişiye korku aşılar. Gerilim- korku ögesi kendini mizahta ifade eder. Uyumsuzluk kuramı belirli kalıpların dışına çıkılma yoluyla karikatürlerde sıkça kullanılır. Bu çalışmayla 1925 – 1975 yılları arasındaki yazılı – basılı kültür ortamındaki karikatürler aracılığıyla gerçekleştirilen mizahın, bütüncül anlamda halk diniyle olan ilişkisi yapı içerik ve işlevsel açıdan ortaya konulmasına yardımcı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: