Özet:

Bu çalışmada Türkçede kiplik olarak yer alan yeterlilik ve olasılık ‘-(y)Ebil’ biçimbiriminin olumsuz görünümü yabancılara Türkçe öğretimi açısından ele alınmıştır. Türkçede ‘-(y)Ebil’ yeterlilik ve olasılık kipliği beceri, izin, tahmin, olasılık işlevlerini kapsamaktadır. Bu kiplik olumsuz görünümü açısından kesinlik, olasılık ve tahmin-olasılık işlevlerini sunmaktadır. Çalışmanın amacı, Türkçedeki ‘-(y)Ebil’ kipliğinin olumsuz görünümlerinin yeterlilik ve olasılık işlevleri açısından ayırt etmek ve Türkçe konuşurlarının bu ayrımı ne oranda yaptıklarını belirlemektir. Çalışmanın evrenini Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenmiş ve Türkçe eğitimini tamamlamış anadili Boşnakça ve Arnavutça olan 21 Türkçe konuşuru, veritabanını ise 10 soruluk bir anket oluşturmaktadır. Ankette 5 çoktan seçmeli soru, 5 bağlam bağımlı eşleştirme sorusu sorulmuştur. Soruların içeriğinde ‘–(y)Ebil’ kipliğinin olumsuz görünümündeki kesinlik, olasılık ve tahmin-olasılık işlevlerini gösteren tümceler yer almaktadır. Çalışmanın bulgularındaki oranlamalara bakıldığında yeterlilik kipliğinin olumsuz görünümlerine ilişkin olasılık ve tahmin-olasılık işlevleri açısından katılımcıların verdiği yanıtlarda karışıklık yaşadığı görülmüştür. Bu bağlamda yabancılara Türkçe öğretimine yönelik hazırlanan kitaplarda ‘–(y)Ebil’ kipliğinin kesinlik ve tahmin işlevlerinin yanı sıra olasılık işlevinin de açık bir biçimde öğretilmesi, tahmin-olasılık işlevi ile arasındaki ayrıma yönelik açıklamaların ve örneklerin çoğaltılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: