ASOS INDEKS
Görüntüleme
10
Kitâb ve sünnet Hanefî fıkıh usûlünün ve hadîs telakkisinin temel kaynaklarıdır. Usûl konularının şekillenmesinde pek çok âyet ve hadîsin etkili olduğu bilinmektedir. Muhtelif tarîk ve lafızla nakledilen ve ortak bir biçimde: “İnsanların en hayırlıları benim dönemimde yaşayanlardır. Sonra onları takip edenler, sonra onları takip edenler…” anlamını ifade eden hadîs de bu naslardan bir tanesidir. “Hayırlı Nesiller Hadîsi” olarak da isimlendirilmesi mümkün olan bu rivâyetten Hanefî fukahânın pek çok konuyu delillendirmede istifade ettiği tespit edilmiştir. Sahâbe, tâbiûn ve etbâu’t-tâbiîn nesillerinin adâleti, ilk üç nesle mensup olan mechûl râvîlerin rivâyetlerinin hücciyeti, haber taksimi ve meşhûr hadîslerin delil değeri, ilk üç neslin mürsel rivâyetlerinin hücciyeti ve sahâbî kavillerinin delil değeri Hayırlı Nesiller Hadîsi’nin delil olarak kullanıldığı konular arasında yer almaktadır. Zikredilen konuların tamamının Hanefîlerin kendilerine özgü bir bakış açısıyla ele aldıkları bahisler arasında olduğu bilinmektedir. Bu bakımdan Hayırlı Nesiller Hadîsi’nin bahsi geçen konuların teşekkülünü ne ölçüde etkilediğinin tespiti önem arz etmektedir. Bu çalışma Hanefî fıkıh usûlü âlimlerinin Hayırlı Nesiller Hadîsi’ni hangi bağlamda ele aldıklarını, istidlâllerinde hadîse nasıl bir rol atfettiklerini ve hadîsin usûl konularını ne ölçüde etkilediğini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda çalışmada öncelikle hadîsin ilk dönem Hanefî fıkıh usûlü eserlerinde zikredilen tarîk ve lafızlarına yer verilmiş ve bunlar arasında bir anlam farklılığının bulunup bulunmadığı incelenmiştir. Akabinde hadîsin delil olarak kullanıldığı konular hakkında genel düzeyde bilgiler verilmiş ve hadîsin bu konulardaki etkisi değerlendirilmiştir. Araştırmada ayrıca Hanefî usûlünde klasik hadîs usûlünden farklı bir şekilde ele alınan meselelerdeki görüş farklılıklarına vurgu yapılmış ve bunlar hakkında kısa değerlendirmelere yer verilmiştir. Son olarak Hayırlı Nesiller Hadîsi’nin delil olarak kullanıldığı konuların Hanefî usûlündeki önemi üzerinde durulmuştur. İlk üç neslin adâleti Hanefîlerin Hayırlı Nesiller Hadîsi’ne başvurduğu konuların başında gelmektedir. Hanefîler sahâbe neslinin adâletinin âyet ve hadîslerle sabit olduğunu ifade etmişlerdir. Hayırlı Nesiller Hadîsi de sahâbenin adâletini ispat eden delillerden biri sayılmıştır. Bununla birlikte Hayırlı Nesiller Hadîsi tâbiûn ve etbâu’t-tâbiîn nesillerinin adâletinin temel dayanağı konumundadır. İlk nesli ta’dîl eden nasların çokluğu ile birlikte sonraki iki nesil hakkındaki nasların nispeten daha az olması muhtemelen Hayırlı Nesiller Hadîsi’nin bu konumu elde etmesine vesile olmuştur. Hanefîler bu hadîs doğrultusunda ilk üç nesle mensup olan râvîlerin adâlet vasfına sahip olduğu sonucuna varmışlar ve (selef tarafından toplu bir biçimde reddedilmedikçe) bu nesillerde yaşamış olan mechûl râvîlerin rivâyetlerini hüccet saymışlardır. Meşhûr hadîslerin selefin şehadetiyle değer kazandığını vurgulayan Hanefî fakîhler, haber taksimlerinde meşhûr hadîsleri müstakil bir kısım olarak değerlendirmişlerdir. İlk üç neslin mürsel rivâyetlerinin hücciyeti konusunda da Hayırlı Nesiller Hadîsi’nin etkisi net bir biçimde görülmektedir. Kaynaklarda Ehl-i Hadîs’in ikinci ve üçüncü nesillerin mürsel rivâyetlerini delil saymadıklarına dikkat çekilmiş, ancak Hanefîlerin Hayırlı Nesiller Hadîsi doğrultusunda bu tür rivâyetlere hücciyet değeri atfettikleri ifade edilmiştir. Hadîsin farklı bir tezâhürü ise sahâbî kavli konusunda kendini göstermektedir. Sahâbî kavillerini nebevî sünnete aidiyet ihtimali nedeniyle sünnete ilhak eden Hanefîlerin büyük çoğunluğuna göre, re’yle tespiti mümkün olsun veya olmasın sahâbî kavilleri kıyâsa mukaddem sayılmıştır. Bu durumda vahye muhatap olan ve ümmetin kalanından faziletli olduğu hususunda nebevî şehadete mazhar olan sahâbe neslinin ictihâdlarının, sonraki nesillere nispetle daha isabetli olacağı düşüncesinin payı bulunmaktadır. Netice olarak Hayırlı Nesiller Hadîsi’nin Hanefîlerin selef telakkisinin oluşumunun temelinde bulunduğu, doğrudan veya dolaylı bir biçimde usûl konularından birçoğuna tesir ettiği ve bu konuların Hanefî usûlünde sünnete ittibâ ile ilişkilendirilen önemli bahisler arasında yer aldığı tespit edilmiştir.
The Qur'an and the Sunnah are the main sources of Hanafi fiqh and hadith. It is known that many verses and hadiths have been influential in the development of methodology. It is conveyed in various ways and words and in a common way: “The best of people are those who live in my time. Then those who follow them, then those who follow them…” is one of these verses. It has been determined that Hanafi jurists benefited from this narration, which can also be called the "Hadith of Good Generations", in proving many issues. The justice of the generations of the Sahaba, Tabiun and Atbâ at-Tabiin, the authenticity of the narrations of the unknown narrators belonging to the first three generations, the news distribution and the evidential value of the famous hadiths, the evidence of the mursal narrations of the first three generations and the evidential value of the prophetic narrations of the Companions used as evidence. are among. It is known that all of the mentioned issues are among the bets that Hanafis deal with from a unique point of view. In this respect, it is important to determine to what extent the Hadith of Good Generations affects the formation of the mentioned issues. This study aims to determine the context in which Hanafi fiqh scholars deal with the Hadith of Good Generations, what role they attribute to the hadith in their derivations, and to what extent the hadith affects the methodology. In this direction, in this study, first of all, the tarik and wording of the hadith mentioned in the early Hanafi fiqh works are included and it is examined whether there is a difference in meaning between them. Afterwards, general information about the subjects in which hadith is used as evidence is given and the effect of hadith on these issues is evaluated. In the study, the differences of opinion on the issues that are handled differently from the classical hadith method in the Hanafi method are emphasized and brief evaluations about them are given. Finally, the importance of the subjects in which the Hadith of Good Generations is used as evidence in Hanafi style is emphasized. The justice of the first three generations is one of the issues that Hanafis refer to the Hadith of Good Generations. Hanafis stated that the justice of the Companions generation is fixed by verses and hadiths. The Hadith of Good Generations is considered as one of the proofs proving the justice of the Sahaba. However, the Hadith of Good Generations is the basis of the justice of the Tabiun and Etbâ at-Tabiin generations. The abundance of texts that changed the first generation, together with the relatively few texts about the next two generations, probably caused the Hadith of Good Generations to achieve this position. In line with this hadith, Hanafis concluded that the narrators belonging to the first three generations had the quality of justice and considered the narrations of the unknown narrators who lived in these generations as proof (unless they were rejected collectively by the predecessors). Hanafi jurists, who emphasized that the famous hadiths gained value with the martyrdom of the predecessors, evaluated the famous hadiths as an independent part in their news division. The influence of the Hadith of Good Generations on the authority of the mursal narrations of the first three generations is clearly seen. It has been pointed out in the sources that the Ahl al Hadith do not consider the mursal narrations of the second and third generations as evidence, but it is stated that the Hanafis attribute the value of legitimacy to such narrations in line with the Hadith of Good Generations. A different manifestation of the hadith manifests itself in the matter of the Companions. According to the majority of Hanafis, who annexed their Companions to the Sunnah due to the possibility of belonging to the Prophetic Sunnah, whether or not they could be determined by vote, the Companion's Kavils were regarded as predecessor. In this case, the opinion that the ijtihads of the generation of the Companions, who were the recipients of revelation and who were more virtuous than the rest of the Ummah, would be more accurate compared to the next generations. As a result, it has been determined that the Hadith of Auspicious Generations is at the basis of the formation of the predecessor view of the Hanafis, that it directly or indirectly affects many of the procedural issues, and that these issues are among the important topics associated with following the Sunnah in the Hanafi method.
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
