Özet:

Koyunculukta, özellikle ekstansif besi sistemlerinde, eser ve toksik element konsantrasyonlarının takibi, hayvanların beslenme durumu ve ayrıca sütün besin değeri ve süt ürünlerindeki potansiyel olarak toksik element kalıntılarının miktarını belirlemek için önemlidir. Bu çalışmada, Şanlıurfa ilinde yetiştirilen koyunlardan elde edilerek lokal marketlerde satışa sunulan çiğ süt örneklerinde (n = 51) eser element (çinko, bakır, krom, mangan, nikel, kobalt) ve toksik element (kurşun, kadmiyum) konsantrasyonları ICP-OES ile belirlendi. Çiğ süt örneklerinde çinko, bakır, krom, manganez, nikel düzeyleri sırası ile 4967.9±2968.2, 228.7±332.1, 155.8±39.3, 1180±30.4, 220±50,3 µg/L olarak tespit edildi. Süt örneklerinde kobalt elementi deteksiyon limitinin altında bulundu. Genel olarak, eser elementlerin konsantrasyonları, dünya çapındaki koyun sütlerinde yakın zamanda yapılan diğer araştırmalarda rapor edilen aralıklar içindeydi. Süt örneklerinin tamamında kurşun tespit edilmiş olup ortalama 0.11±0.03 µg/L düzeyinde bulundu ve Türk Gıda Kodeksinde belirlenen maksimum limitlerin altındaydı. Bu nedenle insan tüketimi için herhangi bir risk oluşturmadı. Kadmiyum ise yalnızca 1 örnekte 5.12 µg/L düzeyinde belirlendi. Türk Gıda Kodeksi, Gıda Maddelerinde Belirli Bulaşanların Maksimum Seviyelerinin Belirlenmesi Tebliği’nde izin verilen maksimum kadmiyum miktarı çeşitli gıdalar için 0.01-1.0 mg/kg arasında olup bu çalışmada belirlenen değer güvenli sınırlar içerisindedir. Sonuç olarak bu araştırmada analiz edilen koyun sütlerinin toksik elementler bakımından halk sağlığını tehdit etmediği, eser elementlerin düzeyleri ise diğer çalışma verileri ile kıyaslanabilir olduğu tespit edildi.

Anahtar Kelimeler: