Özet:

Çevre, yaşanan çevre sorunları ve ekonomik krizlerle ilişkili olarak 1970’li yıllardan itibaren devlet ve hükümetlerin gündemlerinde yer edinmeye başlamıştır. Bu çerçevede hem ulusal hem de uluslararası düzeyde pek çok girişimde bulunulmuş ve “çevre” bir politika nesnesi haline gelmiştir. Çevre politikası, hava, toprak, su, gürültü ve görüntü kirliliği, iklim değişikliği, ozon tabakasının incelmesi, biyolojik çeşitliliğin azalması, doğal kaynakların tükenmesi, katı ve sıvı atıklar, erozyon, enerji kaynakları, nüfus artışı, yoksulluk gibi kesin sınırları çizilmesi çok zor olan birçok çevre sorununu ve çözümünü kapsamaktadır. Çevre sorunlarının çok boyutluluğuna ve sınır tanımaz özelliğine rağmen, ekonomik gelişmişlik ve büyümenin gerisinde yer almasına bağlı olarak, bu geniş boyutlu politika alanı gündemin arka sıralarında kalmıştır.1923’ten itibaren Türkiye’de tüm politikaların hem yapılması hem uygulanmasında temel belirleyici faktör hükümetler olmuştur. Bu çerçevede politika analizi çalışmalarında kamu politikasının oluşturulması ve uygulanması sürecinde baş aktör hükümetlerdir. Hükümetler temel kamu politikalarını belirlemekten, kamu kurumları da hükümetin belirlediği bu politikaları uygulamaktan sorumludur. Hükümet programındaki hedefler hükümetlerin iktidar sürelerinde kamu politikasına dönüşmektedir. Bu nedenle hükümet programları üst politika belgelerinden biri olarak kabul edilebilir. Türkiye, Cumhuriyet tarihinde çok farklı dönemlerden geçmiş ve Türkiye’de altmış beş hükümet kurulmuştur. Sosyo-kültürel, ideolojik ve ekonomik farklılıklar bu dönemlere damgasını vurmuş, tüm politikalarda olduğu gibi çevre politikaları da bu süreçte değişmiştir. Dönemin siyasal sistemine ve ekonomik programlarına bağlı olarak çevre politikası aktif ya da pasif hale getirilmiş, öncelikler değiştirilmiştir. Bu çalışmada üst politika belgelerinden olan hükümet programları ve kalkınma planları üzerinden bu tarihsel süreçteki Türk çevre politikası analiz edilecektir

Anahtar Kelimeler: