Özet:

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’deki sosyal bilgiler ders kitaplarını ve Fransa’daki ortaokullarda sosyal bilgiler kapsamındaki tarih ve coğrafya ders kitaplarını küresel sorunlar bağlamında karşılaştırarak incelemektir. Eğitim programlarında küresel sorunların ele alınışı ülkelerin kendi refleksleri, fikirsel farklılıkları, kitap tasarım çeşitliliğine bağlı olarak farklılık arz etmektedir. Benzer konuların, farklı ülkelerde, aynı ders kapsamında nasıl ele alındığını göstermesi açısından bu çalışmanın önemli olacağı düşünülmektedir. Doküman incelemesinin kullanıldığı bu araştırmada veriler içerik analizi ile değerlendirilip yorumlanmıştır. Fransa ders kitaplarında tüm dünyayı etkileyen genel problemler vurgulanmıştır. Ortaokul 2. ve 3. sınıf ders kitaplarında genellikle savaş, terör, insan haklarının ihlali ve adalet üzerine içerikler mevcuttur. Görsellerde ise ırk, dil ve din ayrımcılığının kabul edilemez olduğu vurgulanmıştır. Ortaokul 3. ve 4. sınıf ders kitabında coğrafya ile ilişkili olarak şehirleşme ve çevre sorunları gibi küresel meseleler yer almıştır. Türkiye’deki 5., 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında küresel sorunlar tüm ünitelerde dolaylı veya doğrudan biçimde yer almaktadır. Görsellerde çevre sorunlarıyla ilişkili tasvirler mevcuttur. Ayrımcılık/eşitsizlik esaslı küresel meselelerin daha sık işlenmiştir. 7. sınıf ders kitabında genellikle “İnsan haklarının ihlali/ Savaş / Kuraklık” gibi sorunlar ele alınmıştır. Benzer çalışmalar da incelendiğinde küresel sorunların Türkiye’deki ders kitaplarında daha yerel ölçekte yansıtıldığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler: