Özet:

Bu çalışmada farklı büyüme tabiatına (yazlık, fakültatif ve kışlık karakterli) sahip 15 arpa çeşidi (7 çeşit 2 sıralı ve 8 çeşit 6 sıralı başak tipinde), 2017-2018 ve 2019-2020 üretim sezonlarında, yağışa bağımlı şartlarda, yazlık arpa zonunda denemeye alınmış ve 8 bitkisel karakter (tane verimi, hasat indeksi, başakta tane sayısı, metrekarede başak sayısı, bitki boyu, başaklanma süresi, bin tane ve hektolitre ağırlığı) incelenmiştir. 2 sıralı arpa çeşitlerinden bazıları hem yüksek tane iriliği (yüksek bin tane ve hektolitre ağırlığı) ve hem de tane verimi yönüyle dikkati çekmiştir. Tane iriliği küçük olmasına rağmen, bazı 6 sıralı arpa çeşitlerinin tane verimi değerleri 2 sıralı çeşitlerle rekabet edebilir seviyeye ulaşmıştır. Diğer taraftan denemede test edilen kışlık ve fakültatif arpa çeşitlerinin tane verimi ve diğer bitkisel özelliklerine ait değerler, yazlık arpa çeşitlerinin gerisinde kalmıştır. Bu durumun temeli nedeni kışlık ve fakültatif arpa çeşitlerinin başaklanma sürelerinin yazlık arpa zonuna uyumsuzluğuyla açıklanmıştır. Çünkü kışlık ve fakültatif arpa çeşitlerinin uzun fenolojik döngüye sahip olmaları, özellikle başaklanma ve tane dolum dönemlerinin kuraklığa (yağış eksikliğinden dolayı) denk gelmesine neden olmuş, bu da tane verimi başta olmak üzere diğer bitkisel karakterlerini olumsuz etkilemiştir. Denemeden elde edilen bulgular, Türkiye’de en fazla arpa üretiminin yapıldığı kışlık arpa zonunun iklim değişiminden olumsuz etkilenebileceğini göstermektedir. Kışlık ve fakültatif arpa çeşitlerinin iklim değişimine uyumunu artırmanın yollarından birisi fenolojik döngüsünün kısaltılması olabilir.

Anahtar Kelimeler: