Özet:

Bu çalışmada, 15‟i gelişmiş (yüksek gelirli) ülke ve 15‟i de gelişmekte olan (düşük, orta ve orta-üst gelirli) ülke olmak üzere toplam 30 ülke için, 1992-2009 yılları arasındaki verilerden faydalanılarak; ekonomik büyüme, CO2 emisyonu ve nüfus yoğunluğu arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Değişkenler arasındaki ilişkiyi tespit etmek için panel veri analizi kullanılan çalışmada, panel birim kök ve Granger nedensellik testlerinden sonra, panel regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırma sonucu, araştırmaya dâhil edilmiş olan gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, CO2 emisyonunun gelirdeki artışla birlikte artacağını; buna karşın gelir seviyesindeki belirli bir yükseklikten sonra (dönüm noktası) azalacağını varsayan ÇKE‟nin „ters U‟ Şeklindeki görünümünü desteklememektedir. Buna karşın, her iki ülke grubunda da ortaya çıkan sonuç, gelirdeki artışla birlikte yüksek gelir seviyelerinde de CO2 emisyonunun artabileceğini varsayan ÇKE‟nin „N‟ Şeklindeki görünümünü desteklemektedir. Yapılan analizlerin sonuçları, gelişmekte olan ülkeler için, ekonomik gelişmenin ilk aşamalarında gelir belirli bir seviyeye ulaşana kadar (dönüm noktası) kirlilik düzeyinin arttığını göstermektedir. Gelişmiş ülkeler için ise ortaya çıkan sonuçlar, gelir arttıkça kirlilik düzeyinin arttığını; bununla birlikte ÇKE hipotezinin öne sürdüğü „ters U‟ Şeklinin aksine, gelirin belirli seviyelerinden sonra, gelir seviyesi ile CO2 seviyesi arasındaki doğrusal ilişkinin devam ettiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: