Özet:

Yemek siparişi vermek veya bir daveti reddetmek gibi iletişimsel görevleri gerçekleştirmek için anadili konuşurlarıyla yanlış anlama olmaksızın düzgün bir şekilde iletişim kurabilmek için dil öğrenicilerinin söz edimleri gibi edimbilimsel birimlere ilişkin hedef dildeki sosyokültürel bilgiyi edinmeleri gerekmektedir. Öğrenicilere hedef dilin sosyokültürel özelliklerine erişim imkânı sağlayan dilsel girdi kaynaklarından biri ders kitaplarıdır. Bu çalışmanın amacı ikinci dil (D2) Türkçe ders kitaplarındaki söz edimlerinin özgünlüğünü ve strateji çeşitlerini incelemektir. Bu doğrultuda, üç farklı B2 düzeyi D2 Türkçe ders kitabındaki diyaloglarda bulunan istek ve ret strateji tipleri içerik analizi yoluyla sınıflandırılmıştır. Daha sonra bu diyalogları içeren özgünlük anketi 50 anadili Türkçe konuşuruyla uygulanmış ve katılımcılardan diyalogların kulağa ne kadar doğal gediğini değerlendirmeleri istenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular incelenen kitaplardaki strateji çeşitlerinin dolaylılık yönünden konuşurlar arasındaki güç ve yakınlık değişkelerine göre Türkçedeki doğal kullanımı yansıttığı görülmüştür. Anketten elde edilen bulgular ise anadili Türkçe konuşurlarının diyalogları tamamen doğal değil doğal bulduğunu, yani bu sözcelerde yine de doğal olmayan bir şey olduğunu düşündüklerini göstermiştir. Sınırlılıklar ve öneriler makalede tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: