Abstract:

İstanbul 8.000 yıl öncesine uzanan tarihi boyunca her dönem önemli, Roma, Bizans ve Osmanlı gibi cihan imparatorluklarına başkentlik yapmış, kadim bir şehirdir. Avrupa, Asya ve hatta Afrika kıtalarının coğrafi, kültürel, dini kesişim noktası olması, eşsiz güzellikleri, kara ve deniz ulaşımı kolaylıkları ile her zaman insan nüfusunun yoğun olması, doğal olarak mal ve hizmet üretimi ve ticaretinde öne çıkmasını sağlamıştır. Günümüzde 15 milyonu aşkın nüfusu ile Avrupa’nın en büyük şehri hüviyetindeki İstanbul Türkiye ekonomisinin; ¼’ünden fazla milli hasılasını üreten, dış ticaretinin yarıdan fazlasını gerçekleştiren (TUİK), vergi gelirlerinin %60-84’ünü tahsil eden (TC Hazine Maliye Bak), pandemi öncesi 2019’da 14,9 milyon turist ağırlayan (İstanbul Turizm İl Müdürlüğü), kalbi durumundadır. Avrupa’da nüfus olarak 20 ülkeden daha büyük pazarı yanında (worldmeters) , gerek Türkiye’nin 84 milyonluk pazarı, gerekse 3-4 saatlik ulaşım noktasındaki 50’i aşkın çevre ülkeleri için bir “terminal” olma özelliği yerli ve yabancı yatırımcılar açısından cazibesini artırmaktadır. Bunun da ötesinde, Türkiye’nin son zamanlarda Suriye, Irak, Afganistan gibi ülkelerden gelen sığınmacılar için uyguladığı tartışmalı “açık kapı” uygulaması neticesinde, yalnızca Suriyelilerden oluşan 532.000 nüfuslu ilave bir topluluk (TC Göç İdaresi Başkanlığı) bulunmaktadır ki, oturma izni ile olsun olmasın, şehirde yeni bir hayat kurmaya çalışan çeşitli milletlerden kişilerin de katılımı ile bu rakamın çok daha yukarılarda olduğu muhakkaktır. Hal böyleyken İstanbul’daki yabancı sermayeli şirketlerin analizi, menşe ülkelerinin belirlenmesi, sayıları, sermaye tutarları, yıllar itibariyle gelişimleri, hangi semtlerde yoğunlaştıkları gibi verilerin ortaya konulmasının, hem politika yapıcılara İstanbul’la ilgili sosyo ekonomik, hem de yerli ve yabancı girişimcilere yatırımla ilgili kararların alınmasında yol gösterici olacağı düşünülmektedir. Bu itibarla yapılan bu çalışma, 11 Ağustos 2021 itibariyle İstanbul Ticaret Odası kayıtlarında yer alan 39.391 yabancı sermayeli, halen aktif olarak faaliyet gösteren şirket kayıtlarını değerlendirerek yorumlamaktadır.

Keywords: