Özet:

Мақалада, ортағасырда түркі елінің қолжазба дәстүріне айналған араб мәдениетінің интеллектуалдық байлығының маңыздылығы ұрпақтан-ұрпаққа берілетін дағдылар мен тәжірибелер жиынтығы тұрғысынан қарастырылды. Араб тілі басқа тілдермен әрекеттескен ортада мәтінді жазбаша түрде бекіту және сипаттау сияқты әдістерді қолдану арқылы білімді сақтау және жеткізу механизмдері арқылы сипаттаудың жолдары анықталды. Негізінен, араб жазуы, оның көмегімен жазылған араб мәтінінің архитектурасы (яғни жазу материалының парақтарындағы орналасу ерекшеліктері) және дәстүрлі библиографиялық сипаттау әдістерінде кездесетін ортақ байланыс сияқты, өзіндік ерекшеліктері болатындығына баса назар аударылды. Өйткені, араб жазуы түркі тілдес халықтардың тарихында ислам дінінің енуімен байланыстырылады және Еуропалық шығыстанушылардың сопылық ағымды түркілердің салт-дәстүрінің бөлінбес бөлшегі ретінде қарастырған ой-пікірлері, мақалада салыстырмалы тұрғыда қайта қаралып, нақтыланды.

Араб әдебиеті араб елдерінің жалпы мәдени негізі бар ортағасырлардан келе жатқан жергілікті дәстүрлерге сай дамуы шығыстанушылардың, ғұлама-ойшылдардың және араб тілін зерттеушілердің еңбектері әлі де болса өзінің қазіргі жаңа көзқарас тұрғысынан объективті бағасын алмаған тұстарын ашуға септігін тигізеді. Мақалада қазақ-араб әдебиетінің тарихи даму жолы өзіндік маңыздылығымен ерекшеленетін А. Яссауидің, С. Бақырғанидың, С. Сараидың және т.б. мұраларының қазақ әдебиетінде алатын орны туралы дүние жүзі халықтарының қоғамдық ой-пікірлерімен байланыстырылып, талданған.

Anahtar Kelimeler: