Abstract:

Düşünme belirli bir amaç doğrultusunda gerçekleşen ve süreç gerektiren zihinsel bir beceridir. Eğitimin nihai hedeflerinden biri ise düşünme yetisi gelişmiş, yeniliklere açık, yaratıcı ve çağın gerekliliklerine sahip bireyler yetiştirmektir. Düşünme becerileri ise düşünmeyi öğrenmek amacıyla edinilmesi gereken temel becerilerdir. Başlıca düşünme becerileri yaratıcı düşünme, problem çözme, karar verme ve eleştirel düşünme olarak kabul edilebilir. Yaratıcı, araştıran ve sorgulayan, işbirlikli çalışabilen, problem çözebilen ve doğru karar verebilen bireyler yetiştirebilmek için öğretim programlarının bu becerilerle donanmış olması gerekmektedir. Buradan hareketle bu araştırmanın amacı, ilkokul programlarında yer alan düşünme becerileri bütüncül bir bakış açısıyla incelemektir. Bu amaçla Hayat Bilgisi, Türkçe, Matematik, Sosyal Bilgiler ve Fen Bilimleri dersi öğretim programları kapsama alınmıştır. Nitel araştırma yöntemiyle yürütülen çalışmada doküman incelemesi yönteminden yararlanılarak betimsel analiz yapılmıştır. Bulgular incelendiğinde öğretim programlarında yer alan düşünme becerilerinin birçok farklı kavram ile ifade edildiği, Hayat Bilgisi Öğretim Programı’nda temel yaşam becerileri listesine yer verildiği, Türkçe Öğretim Programı’nda kazanım-düşünme becerisi eşleştirmelerine yer verilmediği, Matematik Öğretim Programı’nda kazanım-düşünme becerisi eşleştirmelerinin bulunduğu ve problem çözme, üst bilişsel beceriler, tahmin, araştırma ve analiz gibi düşünme becerilerine yer verildiği, Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nda öğrenme alanları ile düşünme becerileri eşleştirmesi yapıldığı ve öğretim programında eleştirel düşünme, sorgulama, bilimsel düşünme ve sorun çözme becerilerine yer verildiği, Fen Bilimleri Öğretim Programı’nda ise dersin düşünme becerilerinin pek çoğuna yer verildiği görülmüştür. Bulgular ışığında öğretim programlarında düşünme becerilerine daha çok yer verilmesi ve kazanımlarla doğrudan ilişki kurulması önerilebilir.

Keywords: