Özet:

Karakter analizi Aristo’dan bu yana bütün dramatik anlatıların çözümlenmesinde önemli yer tutar. Nitekim hikâye ve olay örgüsü barındıran bütün temsil sanatlarının merkezinde karakter yer aldığı gibi melodramlarda da dramatik çatışmada kritik rol melankolik karaktere aittir. Yeşilçam sinematik anlatı türlerinden melodramlarda sıklıkla karşımıza çıkan melankolik karakterlerin incelenmesi anlatı çatısının ve dramatik çatışmanın nasıl inşa edildiğini ortaya koymak açısından ışık tutucudur. Sığıntı (1974) filmindeki karakteri ele alan bu çalışma, anlatı tekniği ve sinemasal kurgusuyla olmasa da karakter derinliği açısından filmin önemli bir Yeşilçam melodramı olduğunu ortaya koyar. Çalışmanın amacı melodramatik karakterin moral, psikolojik ve toplumsal dönüşümünü göstermektir ve kuramsal olarak açıklamaktır. Analiz yöntemi olarak tür teorisi ve psikanalitik eleştiri kuramlarını kullanacak olan bu çalışma, anlatıbilim ve film teorisi çerçevesinde melankolik karakterin analizine odaklanacaktır. Çalışma, karakterin melodramatik yönünü tür teorisi kavramlarıyla, melankolik yönünü ise Adler, Kristeva ve Lacan’ın geliştirdiği psikanalitik terminolojiyle analiz edecektir. Karakter incelendiğinde ve hikâyesi kuramsal olarak yeniden okunduğunda Sığıntı’nın toplumsallaşamayan melankolik bir karakterin dönüşümünü anlattığı anlaşılır. Karakterin, içinde yaşadığı toplumun bir parçası olmayı reddeden, sembolik düzlemde sınırlı görünürlüğü tercih eden, toplumu ve toplumsal olanı yadsıyan, toplumsallaş(a)mayan bir melankolik olduğu anlaşılmaktadır. Yaşadığı uyumsuzluğu yarattığı tek kişilik dünyasında onarmaya çalışan karakterin, yaşamına giren görme engelli bir kadın sayesinde yeniden toplumsallaşmaya başladığı, bir birey/insan olarak değer ve sevgi görerek zamanla geçmişin travmatik etkilerini sildiği, insanlara olan güvensizliğini yendiği, dille olan ilişkisini tamir ederek toplumda bir sığıntı olmaktan kurtulduğu görülür. Karakterin toplumu reddeder görünse de toplumsallaşmayı ve kaçtığı toplumun bir parçası olmayı arzulaması Sığıntı’nın seyirciye verdiği önemli bir mesajdır. Dolayısıyla, Sığıntı’nın diğer birçok melodram anlatısı gibi bir toplumsallaşma hikâyesi anlatmasının sosyo-kültürel ve sosyo-politik imaları vardır denebilir.

Anahtar Kelimeler: