Özet:

Akıllı Ulaşım Sistemleri(AUS); seyahat sürelerinin azaltılması, trafik güvenliğinin arttırılması, mevcut yol kapa­sitelerinin optimum kullanımı, mobilitenin arttırılması, enerji verimliliği sağlanarak ülke ekonomisine katkısı ve çevreye verilen zararın azaltılması gibi amaçlar doğrultusunda geliştirilen kullanıcı-araç-altyapı-merkez arasında çok yönlü veri alışverişi ile, izleme, ölçme, analiz ve kontrol içeren sistemlerdir.Şehirlerin yapısının değişimi, teknolojik gelişmeler ve araç sayısındaki artışa bağlı olarak AUS yapısını yürütecek Trafik Kontrol Merkezleri(TKM) yerine Ulaşım Kontrol Merkezlerinin (UKM) kurulmasını gerekli kılmaktadır. UKM’ler, TKM’lerden farklı olarak, sadece araç ve yaya trafiğini değil, metropollerdeki ulaşımda tüm aktörlerin izlendiği ve kontrol edildiği merkezler olacaktır. Bu sayede, nasıl ki araçlar için güzergâh seçenekleri ve tahmini varış süreleri üretiliyorsa, kişiler için de toplu taşıma odaklı anlık ulaşım verileri üretilebilecektir. Bu konuda pek çok ülke planlamalar ve pilot uygulamalar yapmaktadır. Ayrıca UKM üzerinden, farklı durum ve senaryolar (afet, olağan üstü haller, büyük organizasyonlar vb.) için genel ulaşım planlaması ve yönetimi yapılabilecektir.AUS, zamanın ve enerjinin verimsiz kullanımını azaltarak ülke ekonomisine, çevreye ve toplum sağlığına vb. faydalı çok amaçları olan komple bir sistemdir. IEA verilerine göre yakıtların harcanması neticesinde ortaya çıkan karbon dioksit (CO2) salınımının %25’i ulaştırma kaynaklıdır. Yapılan tahminlere göre bu oranın 2030 yılına kadar %50, 2050 yılına kadar %80 oranında artış göstermesi beklenmektedir.Bu nedenle çalışmamızda ülkemizde AUS için kısa, orta ve uzun vadeli planlama önerilmiş olup gelişmiş ülkelerdeki ekonomik ve çevresel faydaları verilerle yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: