Özet:

İnsan kişiliği, geçmişten günümüze araştırmacıların merakını canlı tutan bir konu olmuştur. Kişilikle alakalı farklı görüş ve teoriler öne sürülmüş, her biri kişiliği kendi bakış açısıyla irdeleyip yorumlayan pek çok kuram ortaya çıkmıştır. Söz konusu kuramlardan Hans Eysenck’in Biyoloji Temelli Faktör Analitik Ayırıcı Özellik Kuramı ile Andy Warhol’un kişiliğini tanımlamak bu çalışmanın amacıdır. Newyork’ta ünlü bir illüstratör olana dek Andrew Warhola ismiyle tanınan Andy Warhol, yaşadığı dönemin sosyal, ekonomik, kültürel yapılarından etkilenmiş ve bu yapıları etkilemiş; aynı zamanda film yapımcılığından yazarlığa, tasarımcılıktan ressamlığa birçok sahada verdiği eserler, eserlerde işlediği tema, kullandığı kendine özgü yöntem, teknik ve eserleri aracılığıyla endüstri ve beraberinde oluşan tüketim toplumuna getirdiği alaycı, ironik ve eleştirel yorumlarla adından sıkça söz ettirmiş bir sanat insanıdır. Warhol, öz olarak “Sanat herkes için aynıdır.” şeklinde bir düşünceye sahip olup bu düşünceyi eserlerine de yansıtmış, sanat ile halk arasındaki mesafeyi ortadan kaldırmak istemiştir. Bunların yanında kaza, suikast, intihar, ölüm gibi yıkıcı temaları önemsizleştirmek için eserlerine taşımış, kapitalist üretime tepki koymak adına pek çok insana göre sanat eseri olamayacak nesneleri, metalaştırmaya eleştiri adına dönemin popüler isimlerini, ünlü ressamların tablolarını teknik anlamda seri üretime sokmuş, hatta Leonardo Da Vinci, Sandro Botticelli, Raphael gibi ünlü isimlerin Mona Lisa, Son Akşam Yemeği, Venüs’ün Doğuşu, Sistine Madonna ve benzeri tablolarına yaptığı göndermeler ile sanat tarihinin yüceltilmiş mitlerini dahi alaycı bir tavırla sıradanlaştırmaya çalışmıştır. Böylesi bir sanat insanının kişiliğini oluşturan dinamiklerin araştırılması çabasıyla çalışma kapsamında, nitel araştırma yöntemlerinden faydalanılarak otobiyografi ve biyografisinden yapılan çıkarımlarla Warhol’un kişilik tanımı yapılmıştır. Warhol’un kişilik özelliklerinden hareketle Hans Eysenck’in kuramındaki içe dönüklük–dışadönüklük, nevrotizm–duygusal kararlılık ve psikotizm–süperego gücü uçlarındaki konumu yönüyle irdelenmesi çalışmanın Bulgular ve Yorum bölümünü oluşturmuştur. Bulgular ışığında Warhol’un kişilik tanımının yapılmasıyla çalışma sonlandırılmıştır. Bu çalışma, sunduğu yöntemle gelecekte tek tek sanatçıların kişilik tanımının yapılmasıyla ait oldukları grupların karakteristik özelliklerine dönük tümevarımlar yapmaya imkan sağlama potansiyeli bakımından önem taşımaktadır. 

Anahtar Kelimeler: